Hazırlayanlar:
Makine Y. Mühendisi Yavuz Bayülken
Makine Y. Mühendisi H. Cahit Kütükoglu

1. Giriş ve Araştırmanın Kapsamı

1.1. GiriÅŸ

Bu araştırmanın amacı, İZODER (Isı, Su, Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği) için Türkiye'de yalıtım malzemeleri üreten, ithal eden, satışını ve uygulamasını yapan firmaların bir envanterinin çıkarılarak; sektörün üretim, kapasite, ihracat potansiyeli ve diğer gösterge değerlerinin analiz edilerek; bir Yalıtım Sektör Araştırması yapılmasıdır.

1.2. Araştırmanın Yöntemi

Bu sektör araştırmasının gerçekleştirilmesinde, dernek görüşleri, kataloglar, rehberler web siteleri vb. gibi çok çeşitli kaynaklardan faydalanılmış, anket formları ve sektör üretici, satıcı uygulayıcıları ile birebir görüşmelerde bilgiler toplanmış ve İZODER ile mutabık kalınan formata uygun olarak etüt hazırlanmıştır.

Hazırlanan ön rapor 21.03.2009 tarihinde yapılan Arama Toplantısı'nda İZODER üyelerinin görüşüne sunulmuş, gelen görüş ve öneriler doğrultusunda revize edilerek Nisan 2009'da son şeklini almıştır.

1.3. Araştırmanın Kapsamı

Bu Sektör Araştırması, Bölüm 2.3'deki yalıtım malzemelerinin üretim ve ithalatını yapan firmalar ile bunların satış ve uygulamasına giren firmaların envanterini, üretimin niteliklerini ve sorunlarını, tesislerin teknoloji ve girdilerini, ürünlerin ithalat ve ihracatlarını, satış ve pazarlama analizini, teşvik ve destekler ile rekabet gücünün incelenmesini kapsamaktadır. Araştırma kapsamına alınan yalıtım malzemelerinin saptanmasında, "yalıtım malzemesi sadece yalıtım işlevi gören malzemedir" görüşü esas alınmıştır. Keza araştırma kapsamındaki Isı Yalıtımı sadece inşaat sektörüne (binalar ve tesisatlar) yönelik olup, sanayi işletmelerinin

makine, ekipman ve tesislerinde kullanılan özel ısı yalıtım malzemelerini kapsamamaktadır.

2. Sektörün Tanımı, Yasal Düzenlemeler

2.1. Sektörün Tanımı

İnşaat sektöründe kullanılan malzemeler arasında önemli bir yeri ve işlevi olan yalıtım malzemeleri, ısı, su, ses ve yangına karşı kullanılan ve çok çeşitli hammaddelerden üretilen geniş bir alanı kapsamaktadır. İmalat Sanayi içinde içerdikleri malzemeye göre farklı alt sektörlerde yer almaktadırlar.

Türkiye'de kullanılan enerjinin %31'i ısıtma ve soğutma amacıyla harcanmaktadır. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı tarafından 14.06.1999 tarih ve 23725 sayılı Resmi Gazete'de yayınlanan "Mecburi Standart Tebliği" ile "TS 825 Binalarda Isı Yalıtım Kuralları" standardının, 14.06.2000 tarihinden sonra yapılacak tüm yeni binalarda mecburi standart olarak uygulanması zorunluluğu getirilmiştir.

Yukarıda sözü edilen zorunluluk 14.06.2000 tarihinden önce yapılmış olan bina stokunu kapsamamaktadır.

2.2. Sektörde Yasal Düzenlemeler

Sektör ürünlerinin üretim, uygulama ve daha da önemlisi kullanma zorunluluklarına ilişkin yasal düzenlemeler aşağıdaki baslıklar altında incelenebilir:

A) Yasalar: Yalıtımın gerekliliği, faydaları, ülke ekonomisine katkıları ve küresel ısınmanın önlenmesi konusundaki rolü ile insan sağlığı üzerindeki etkileri önceki bölümlerde vurgulanmıştır. Diğer taraftan, her geçen gün daha çok önem kazanan ve yeni yasa ve yönetmeliklere konu olan "enerji verimliliği" olgusunda "yalıtım" olmazsa olmaz bir öğe konumundadır. Ancak, Türkiye'de günümüze kadar "yalıtım" doğrudan bir yasaya konu olmamıştır. Yalıtım konusu ile ilgili olduğu saptanan iki yasa aşağıda belirtilmiştir.

• 5627 Sayılı Enerji VerimliliÄŸi Kanunu: 18.04.2007 tarihinde kabul edilmiÅŸ ve 02.05.2007 tarih 26510 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak, aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir. Bu yasada "ısı yalıtımı" enerji verimliliÄŸinin bir öğesi olarak yer almaktadır.
• 4708 Sayılı Yapı Denetimi Hakkında Kanun: 29.06.2001 tarihinde kabul edilmiÅŸ ve 13.07.2001 tarih 24461 Sayılı Resmi Gazete'de yayınlanarak yayın tarihinden 30 gün sonra yani 13.08.2001 tarihinde yürürlüğe girmiÅŸtir. Yapı denetimine iliÅŸkin usul ve esasları düzenlemektedir. Bu yasaya göre yapılarda yalıtım uygulamalarının denetimi de "yapı denetim firmaları"nın sorumluluÄŸuna verilmiÅŸtir.

Bu durumda, Türkiye'de yalıtım konusundaki mevzuatın, yasalardan ziyade yönetmelikler, tebliğler ve standartlardan oluştuğu söylenebilir.

B) Yönetmelik, Tebliğ ve Kurallar: Isı, su, ses ve yangın yalıtımına ilişkin yönetmelik, tebliğ ve kurallar aşağıda ayrı baslıklar altında verilmiştir.

a) Isı Yalıtımı Konusundaki Yönetmelik, Tebliğ ve Kurallar:

• Binalarda Isı Yalıtım YönetmeliÄŸi: Bayındırlık ve Ä°skan Bakanlığı tarafından hazırlanan bu yönetmelik 09.10.2008 tarih 27019 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış ve 01.11.2008 tarihinde yürürlüğe girmiÅŸtir. Bu yönetmelik ile 08.05.2000 tarihli Resmi Gazete'de yayımlanmış olan bir önceki yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
• Bina Enerji Performansı YönetmeliÄŸi: Bayındırlık ve Ä°skan Bakanlığı tarafından hazırlanan bu yönetmelik 05.12.2008 tarih 27075 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış olup yayın tarihinden bir yıl sonra yani 05.12.2009 tarihinde yürürlüğe girecektir. Binalarda Enerji Performansı YönetmeliÄŸi ile yukarıdaki maddede belirtilen Binalarda Isı Yalıtım YönetmeliÄŸi yürürlükten kaldırılmıştır.
• TS 825 (22.05.2008): Binalarda Isı Yalıtım Kuralları Standardı.
• TS EN ISO 6946 (03.04.2007): Yapı BileÅŸenleri ve Yapı Elemanları - Isıl Direnç ve Isıl Geçirgenlik Hesaplama Metodu.
• TS EN ISO 6946/A1 (25.04.2006): Yapı BileÅŸenleri ve Yapı Elemanları - Isıl Direnç ve Isıl Ä°letkenlik Hesaplama Metodu.
• TS EN 13172 (23.11.2006): Isı Yalıtım Malzemeleri - Uygunluk DeÄŸerlendirmesi.
• TS EN ISO 10211-1 (07.11.2000): Bina Ä°nÅŸaatlarında Isıl Köprüler - Isı Akışları ve Yüzey Sıcaklıkları - Bölüm 1: Genel Hesaplama Metotları.
• TS EN ISO 10211-2 (29.11.2001): Bina Ä°nÅŸaatlarında Isıl Köprüler - Isı Akışları ve Yüzey Sıcaklıkları - Bölüm 2: DoÄŸrusal Isı Köprüleri.
• TS EN 13788 (27.04.2204): Bina BileÅŸenlerinin ve Bina Elemanlarının Nemli Ortamda Isıl Performansı - Kritik Yüzey Nemini ve Bina BileÅŸenlerinin İçindeki YoguÅŸmayı Önlemek İçin İç Yüzey Sıcaklığı - Hesaplama Metotları.
• TS EN 14683 (21.03.2000): Bina Ä°nÅŸaatı - Isıl Köprüler - Lineer Isıl Geçirgenlik - BasitleÅŸtirilmiÅŸ Metot ve Hatasız DeÄŸerler.

b) Su Yalıtımı Konusundaki Yönetmelik, Tebliğ ve Kurallar: Ülkemizde binalarda ısı, ses ve yangın yalıtımı yapılmasını zorunlu kılan çeşitli yönetmeliklerin yayımlanmış olmasına karşın, su yalıtımı konusunda hiçbir yasa veya yönetmelik yoktur. İmar Kanunu dahi su yalıtımına dair her hangi bir ifade içermemektedir. Su yalıtımı konusunda, sadece uygulanması zorunlu olmayan bazı standartlar mevcut olup bunlar aşağıda belirtilmiştir.

• TS 3128 (13.04.1990): Binalarda Zemin Rutubetine Karsı Yapılacak Yalıtım İçin Yapım Kuralları.
• TS 3440 (18.05.1982): Zararlı Kimyasal Etkileri Olan Su, Zemin ve Gazların Etkisinde Kalacak Betonlar İçin Yapım Kuralları.
• TS 3647 (13.11.1981): Binalarda Yeraltı Suyuna Karsı Yapılacak Yalıtımlarda Tasarım ve Yapım Kuralları.

c) Ses Yalıtımı Konusundaki Yönetmelik, Tebliğ ve Kurallar:

• Çevresel Gürültünün DeÄŸerlendirilmesi ve Yönetimi YönetmeliÄŸi: Çevre ve Orman Bakanlığı tarafından AB'nin 25.06.2002 tarih 2002/49/EC Sayılı Direktifi paralelinde hazırlanan bu yönetmelik 07.03.2008 tarih 26809 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir. Bu yönetmelik ile 01.072005 tarih 25862 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış olan bir önceki yönetmelik yürürlükten kaldırılmıştır.
• Yapı Ä°slerinde SaÄŸlık ve Güvenlik YönetmeliÄŸi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından AB'nin 24.06.1992 tarih 92/57/EEC Sayılı Direktifi esas alınarak hazırlanan bu yönetmelik 23.12.2003 tarih 25325 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir.
• Gürültü YönetmeliÄŸi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından AB'nin 06.02.2003 tarih 2003/10/EC Sayılı Direktifi esas alınarak hazırlanan bu yönetmelik 23.12.2003 tarih 25325 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış ve yayım tarihinden 3 yıl sonra yürürlüğe girmiÅŸtir.
• TitreÅŸim YönetmeliÄŸi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından AB?nin 25.06.2002 tarih 2002/44/EC Sayılı Direktifi esas alınarak hazırlanan bu yönetmelik 23.12.2003 tarih 25325 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanmış ve yayım tarihinden 3 yıl sonra yürürlüğe girmiÅŸtir.
• Çalışanların Ä°ÅŸ SaÄŸlığı ve GüvenliÄŸi EÄŸitimlerinin Usul ve Esasları Hakkında Yönetmelik: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4857 Sayılı Ä°ÅŸ Kanunu'nun 77. Maddesi uyarınca hazırlanan bu yönetmelik 07.04.2004 tarih 25426 Sayılı Resmi Gazete?de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir.
• Ä°ÅŸ Ekipmanlarının Kullanımında SaÄŸlık ve Güvenlik Åžartları YönetmeliÄŸi: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4857 Sayılı Ä°ÅŸ Kanunu?nun 78. Maddesi uyarınca ve AB'nin 30.12.1989 tarih 89/655/EC, 05.12.1995 tarih 95/63/EC ve 27.06.2001 tarih 2001/45/EC Sayılı Direktifleri esas alınarak hazırlanan bu yönetmelik 11.02.2004 tarih 25370 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir.
• KiÅŸisel Koruyucu Donanımların Ä°ÅŸyerlerinde Kullanılması Hakkında Yönetmelik: Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından 4857 Sayılı Ä°s Kanunu'nun 78. Maddesi uyarınca ve AB'nin 30.11.1989 tarih 89/656/EC Sayılı Direktifi esas alınarak hazırlanan bu yönetmelik 11.02.2004 tarih 25370 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir.
• TS 2381-1 EN ISO 717-1 (19.06.2007): Akustik - Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının DeÄŸerlendirilmesi - Bölüm.1: Hava ile Yayılan Sesin Yalıtımı.
• TS 2381-2 EN ISO 717-2 (29.04.2005): Akustik - Yapılarda ve Yapı Elemanlarında Ses Yalıtımının DeÄŸerlendirilmesi - Bölüm.2: Darbe Ses Yalıtımı.

d) Yangın Yalıtımı Konusundaki Yönetmelik, Tebliğ ve Kurallar:

• Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik: Bakanlar Kurulu tarafından 27.11.2007 tarihinde 2007/12937 karar sayısı ile yürürlüğe konulması kararlaÅŸtırılan bu yönetmelik 19.12.2007 tarih 26735 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak aynı tarihte yürürlüğe girmiÅŸtir. Bu yönetmelik uyarınca 27.06.2002 tarih 24822 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanmış olan Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelik ve Belediyeler tarafından çıkarılmış olan bütün yangından korunma yönetmelikleri ve talimatları yürürlükten kaldırılmış bulunmaktadır.
• 29.07.2004 tarih 25537 Sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi" (89/106 EEC) kapsamında "Yapı Malzemelerinin Yangına Tepki Sınıflarına ve Yapı Elemanlarının Yangına Dayanıklılığına Dair TebliÄŸ" (TAU/2004-001).
• 19.11.2004 tarih 25655 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren "Yapı Malzemeleri YönetmeliÄŸi"ne (89/106/EEC) iliÅŸkin Açıklayıcı Dokümanlar Hakkında TebliÄŸ (TebliÄŸ No.TAU/2004-008) Açıklayıcı Doküman: Temel Gerek 2 - Yangın durumunda Emniyet.

C) Standartlar:

Isı, su, ses ve yangın yalıtımı için kullanılan ürünlerin, standardı mevcut olanların ilgili TS No'ları Bölüm: 2.3'de her bir ürüne ait tanımlamaların son paragrafında belirtilmiştir. Ayrıca, EK-G'de hem ısı, su, ses ve yangın ürünlerine ve bunların uygulanmasına ait standartlar ayrı ayrı listelenmiş hem de TSE tarafından neşredilmiş 75 kalem standardı kapsayan geniş bir liste verilmiştir. Bu nedenle mevcut standartlar konusunda burada daha fazla ayrıntıya girmeye gerek görülmemektedir.

D) Avrupa BirliÄŸi ile Uyumluluk:

Ülkemiz henüz Avrupa Birliğine tam üye olmamakla birlikte, pek çok konuda, özellikle teknik konularda, mevcut yasa ve yönetmeliklerin AB'ye uyumlu hale getirilmesi çalışmaları sürdürülmektedir. Bu bağlamda ısı, su, ses ve yangın yalıtımı konusunda da standart ve yönetmeliklerin AB ile uyumlaştırılması için ilgili kurumlarca çalışmalar yapılmaktadır. Isı yalıtımı konusunda ürün standartlarının hemen tümünün AB standartları ile uyumlu olduğu söylenebilir. Ayrıca AB standartlarında yapılan değişikliklerin (amendments) hızlı bir şekilde uyumlaştırılması çalışmaları da TSE tarafından yürütülmektedir.

* Yalıtım Sektörü Envanter Araştırması'nın devamı gelecek sayılarımızda yayınlanacaktır...

**Yalıtım Sektörü Envanter Araştırması, Isı Su Ses ve Yangın Yalıtımcıları Derneği İZODER tarafından Etiplan Ltd.. Şti.'ye yaptırılmıştır. Araştırmanın tüm hakkı İZODER'e aittir.