Erdem Ateş
EPDER Başkanı

Yeni yapılacak konutların enerji performansına ilişkin kriterlerde köklü değişiklikler içeren Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği'ndeki yenilikler, 30 Haziran 2025 itibarıyla devreye girdi.
Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Mesleki Hizmetler Genel Müdürlüğünce hazırlanan "Binalarda Enerji Performansı Ulusal Hesaplama Yöntemine Dair Tebliğ'de Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ", 25 Nisan'da Resmî Gazete'de yayımlanarak değişikliklerin 30 Haziran'da yürürlüğe gireceği duyuruldu. Ülke genelindeki binaların enerji performansını ölçen ve sınıflandıran, Binalarda Enerji Performansı Yazılımında (BEP-TR) köklü değişiklikler içeren yeni düzenlemeyle mevcut metodoloji güncellenirken binaların daha enerji verimli tasarlanması ve inşa edilmesi planlandı.
Düzenleme sayesinde binaların %40 daha enerji verimli olması, Türkiye'nin enerji ithalatının azaltılması ve iklim değişikliğiyle mücadele hedeflerine katkı sunulması hedefleniyor. Yeni binaların enerji verimliliğinde önemli bir artışın hedeflendiği düzenleme kapsamında gelişen teknoloji ve standartlar doğrultusunda metodolojiler yenilenirken referans değerler güncellendi. Uygulanacak zorunlu ısı yalıtım değerleri, değişen iklim verilerinin yanı sıra ısıtma ve soğutma ihtiyacına göre yeniden düzenlendi. Düzenleme kapsamında verileriyle hesaplama yapılan meteoroloji istasyonlarının sayısı 84'ten 730'a çıkartıldı. Böylelikle binaların konumuna göre daha doğru ve hassas enerji hesaplamaları yapılması sağlanacak. Düzenleme, bugünden itibaren ruhsat alacak binalarda geçerli olacak.
Yeni uygulamayla binaların daha enerji verimli tasarlanması ve inşa edilmesi planlanıyor. Yapılan değişikliklerle ısı yalıtımı ve binaların enerji performansı arasındaki uyumun artmış oldu. Yeni düzenlemeyle bina tasarımları daha enerji verimli olacak şekilde yapılacak, bunun için bina kabuğundan mekanik sistemlere ve yenilenebilir enerjiye kadar bir dizi aktif ve pasif önlem alınacak.
Güncelleme sayesinde aynı binanın yeni yönteme göre hesaplanan enerji performansının önceki yönteme göre yaklaşık %40 daha verimli olması hedefleniyor. Özetle yeni yapılacak binaların asgari enerji performansının üst seviyelere çıkarılmasına odaklanılıyor. Önceki standartlarda sadece ısıtma amaçlı enerji tüketimlerine yönelik sınırlamaların uygulanıyordu. Artık binalar, ısıtma ve soğutma ihtiyacı göz önünde bulundurularak tasarlanacak. Söz konusu revizyonla tüketicilerin ısıtma ve soğutma giderlerinin düşmesinin yanı sıra yeni inşa edilecek daha az enerji harcayan çevre dostu yapılar sayesinde ülke ekonomimiz de kazanacak. Yeni düzenlemeden daha iyi sonuç alabilmek için meteorolojik veri altyapısının güçlendirilmesi önem taşıyordu. İşte bu noktada daha önce 84 meteoroloji istasyonundan alınan verilerle yapılan hesaplamalar, yeni düzenlemeyle 730 civarındaki istasyonun verileriyle gerçekleştirilecek.
Bina ısı yalıtımındaki gerekliliklerin çok daha ileri seviyeye taşındı. Binanın bulunduğu bölgeye göre ısı yalıtım kalınlıkları güncellenirken daha sıkı uygulanacak kriterler, malzeme seçiminden tasarım süreçlerine kadar birçok alanda yenilikçi ve sürdürülebilir çözümlerin ön plana çıkmasını teşvik edecek. Yeni yapılacak tüm binalar, Avrupa Birliği enerji limitleriyle uyumlu hale getirilirken bu sayede yılda 3.000 GWh enerji tasarrufu, 610.000 ton karbondioksit (CO2) eş değerinde emisyon azaltılmasının sağlanması hedefleniyor. Örneğin, eskiden İstanbul'daki bir binaya 5-6 santimetre ısı yalıtımı yapılması yeterken şimdi 8-9 santimetre yapılması gerekiyor. Ayrıca, sadece ısıtmada yıllık enerji ihtiyacına yönelik hesaplama ve kurallar varken yeni standartla soğutmada da hesaplama ve kurallar getirildi. Yeni standartla binalar, sadece ısıtma ihtiyacına göre değil hem ısıtma hem soğutma ihtiyacına göre tasarlanacak. Çıtanın makul sürelerde yukarı doğru çekilmesiyle uzun vadede net sıfır enerjili bina hedefine ulaşılabilecek. Değişiklikler sayesinde binalarda enerji verimliliği artırılmış ve karbon salımı azaltılmış olacak. Sera gazı emisyonlarının yaklaşık 3'te 1'inin sebebi olan binaların karbon ayak izinin azaltılmasıyla iklim değişikliği ile mücadelede önemli mesafe alınmış olacak. Binalarda Enerji Performansı Yönetmeliği'ndeki yeniliklerin Türkiye'nin sürdürülebilirlik hedeflerine katkı sağlama açısından kritik rol oynayacak.
Yeni standartla ülke ekonomisine yılda yaklaşık 100 Milyon Amerikan Doları katkı sağlanmış olacak. Yapılaşmanın ortalama hızda sürmesi ve ülkemizde hiç yenileme yapılmaması durumunda bile sadece 5 yılda (2030 sonu) sağlanacak verimlilikle ülke ekonomisine katkı yaklaşık 1,5 Milyar Amerikan Doları seviyesine ulaşacak. Daha nitelikli ve daha kalın yalıtım malzemeleri ile kaplamalı çift cam veya üçlü cam kullanımının artmasını bekliyoruz. Atılan tüm bu adımların enerji verimliliği noktasında çok değerli kazanımlar sağlayacak. Bu adımı, “Neredeyse Sıfır Enerjili Binalar (NSEB)” hedefi doğrultusunda önemli bir eşik olarak görüyoruz.
Yeni yönetmelik ile ülkemiz için her ne kadar önemli bir adım atılmış olsa da halen binalarda tüketilmesine izin verilen enerji limitlerimiz, gelişmiş ülkelerdeki seviyenin 2-3 kat üstünde kalıyor. Yani, gayrisafi milli hasılası bizden çok daha fazla olan ülkeler, binalarda enerji harcanması konusunda bizden çok daha cimriler ve enerji verimliliğine çok daha fazla önem veriyorlar. Ayrıca, yeni yapılacak binalar dışında mevcut yapı stokumuzu da daha güvenli, modern ve enerji verimli hale getirmeliyiz. Bu doğrultuda yönetmeliklerimizin revize etmeli ve hane halkına bu yatırımları yapabilmesi için uygun şartlarla finansman sağlanması için gerekli mekanizmaları geliştirmeliyiz.