Alüminyum ve Cam Giydirme Cephe Sistemlerinin Sınıflandırılması ve Performans Açısından Değerlendirilmesi

OSMAN ZEKİ ŞAHİN / (Mimar, KTÜ) Balıkesir Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü
YRD. DOÇ. DR. YELİZ TÜLÜBAŞ GÖKUÇ / Balıkesir Üniversitesi Müh. Mim. Fak. Mimarlık Bölümü

1. GİRİŞ
Giydirme cephe sistemlerinin dünyada kullanılmaya başlanmasından bu yana yaklaşık 200 yıl geçmiştir. Tabi, bu çeliğin ve camın bulunması işlenmesi ve beraber kullanılması ile farklı bir boyuta, sonrasında alüminyumun (hafif malzeme) bulunup işlenmesi ve camla beraber kullanılması ile çok daha farklı bir boyuta taşınmıştır.

Ülkemizde ise 1960’lı yıllarda ilk cephe uygulamaları (Zincirlikuyu Karayolları Binası ve Kızılay Emek İşhanı) yapılmaya başlanmış, son 25 yıldır ise sürekli gelişen bir ivmeyle cepheler ülkemizde artarak uygulanmaya devam eden bir iş haline gelmiştir.

Bu çalışmada, giydirme cephelerle ilgili bu hızlı süreç devam ederken, “giydirme cephelerin gerçek işlevlerini (hava geçirimsizlik, su sızdırmazlık, rüzgar (taşıyıcılık) performansı) yerine getirip getirmediği irdelenmeye çalışılmıştır.

2. GİYDİRME CEPHE KAVRAMI
Giydirme cephe kavramına ilişkin literatürde çok sayıda tanımlama yer almaktadır (1, 2, 3, 4). 

Direk (2003)’e göre giydirme cephe; yapının taşıyıcı sistemi içinde hiçbir görevi olmayan, bu taşıyıcı sisteme kendi ölü yükü ve etkilendiği rüzgâr, deprem gibi yükleri özel bağlantılarla ileten, yapı fiziği sorunlarını ince bir kesitte çözebilen, dayanıklı, hafif gereçlerle yapılan, yalıtım ve güvenlik problemlerini eksiksiz yerine getirebilen, modüler koordinasyon ilkelerine uygun olarak hazırlanan bir düşey kabuktur [1].

Başka bir kaynağa göre ise giydirme cephe; modüler koordinasyon ilkelerine uygun olarak hazırlanan, yapının taşıyıcı sistemine dahil olmayıp kendi ağırlığını ve rüzgar yükünü özel bağlantı elemanları vasıtasıyla aktaran, ince bir kesitte çözülen, farklı yüzeylerin bir araya getirilmesiyle oluşan bir yapı kabuğu olarak tanımlanmıştır [2].

3. GİYDİRME CEPHELERİN SINIFLANDIRILMASI
Giydirme cephe sistemlerini çeşitli şekillerde sınıflandırmak mümkündür. AAMA (American Architectural Manufacturers Association)’ya göre; mevcut sistemler ele alınmış ve panelin kompozit, metallerden, ünitenin ise opak ve cam alanlardan oluşması gibi malzeme ve üretimden kaynaklanan çok küçük bir farkla ayrıldıklarını belirtmiştir [5].

Özkan E. [6] ise sınıflandırmayı, “nesne veya olguların ve bunlarla ilgili bilgilerin ayırıcı özelliklerine göre bölümlenmesi”olarak kısaca tanımlamaktadır. Bu anlamda giydirme cepheler, değişkenlerinin saptanması ve bu değişkenlerin belli bir ayrıntıda düzenlenmesi yolu ile sınıflandırılabilir. Buna göre giydirme cepheler:

• Kabuk sayısına göre
• Tabaka ve kabuk sayısına göre
• Cephe sistem bileşenleri ve bileşenler arası ilişkiye bağlı olarak: taşıyıcı ızgara türüne göre
• Taşıyıcı ızgara - dolgu birimi arası bağlantı şekline göre
• Montaj türüne göre sınıflandırılabilmektedir.

Giydirme cephe sistemlerindeki örtü bileşeninin taşınma ilkesi, birime etkiyen yüklerin bağlantılar yoluyla taşıyıcı ızgaraya aktarılması esasına dayanır. Örtü bileşeni olarak ele alınan cam pano, kendi ağırlığının etkisiyle düzlemi içinde oluşan sabit yükler ile düzlemine dik tesir eden rüzgar yükleri gibi hareketli yüklerin etkisi altındadır. Sabit ve hareketli yüklerin etkisiyle oluşan gerilmeler, cam pano ve taşıyıcı ızgara arasındaki bağlantılara aktarılırlar.

Bu çalışma kapsamında giydirme cephe sistemleri “montaj türüne”ne göre sınıflandırılmış; çubuk, yarı panel ve panel sistemler olarak üç gruba ayrılmışlardır. Bu üç grup içerisinde çubuk ve panel sistemlerin ülkemizde genellikle en sık uygulanan tiplerinin performansları açısından karşılaştırması yapılacaktır.

Makalenin devamını e-dergi üzerinden okumak için lütfen tıklayınız...