'Depremde Çatı da Hayati Önem Taşır'

7 Eylül 2012 | HABERLER
102. Sayı (Eylül 2012)

ÇATIDER bir bildiri yayınlayarak, olası depremlerde çatıların büyük önem taşıdığına ve en az binanın temeli kadar önemli olduğuna dikkat çekti…
Catı Sanayici ve İş Adamları Derneği (ÇATIDER), 17 Ağustos depreminin yıldönümünde bir bildiri yayınlayarak deprem güvenliği için çatıların önemine dikkat çekti. Deprem karşısında güvenliğin sağlanabilmesi için yapıların temelden başlamak üzere çatıya kadar olan her bölümünün dikkat ve itinayla yapılması gerektiğine dikkat çekilen bildiride, bina yapımında çatıların ihmal edilen yerlerin başında geldiği belirtildi. Çatı Sanayici ve İş Adamları Derneği (ÇATIDER) tarafından yayınlanan bildiride şu görüşlere yer verildi: “Depremde çatıların davranışı ve oluşabilecek tehlikeler konu olunca sadece çatı kaplama malzemelerinin ağırlığı düşünülmektedir. Konu bu kadar basit olarak ele alınmamalı, depremde yerinde kalacak, hasar görmeyecek ve çevresinde tehlike yaratmayacak çatıların yapılması için şu önemli adımlara ve tavsiyelere dikkat edilmesi gerekmektedir: Güvenli çatı yapımında yapının tipine göre mimar veya mühendis tarafından hesaplanmış, tüm detayları ile çizilmiş, malzemeleri tarif edilmiş bir projenin olması gerekmektedir. Çatı bütünü içindeki, bilhassa kalkan duvar, parapet, baca, gibi yapılar, deprem sırasında yıkılmayacak, yapıdan ayrılarak çevreye savrulmayacak şekilde projelendirilmeli ve projeye uygun olarak inşa edilmelidir. Projelendirmede bölgesel iklim şartları dikkate alınmalı, proje, özellikle karlı bölgelerde üzerine kar birikmiş çatının, aynı zamanda rüzgar ve deprem etkisi altındaki davranışı dikkate alınarak yapılmalıdır.”

Çatı konstrüksiyonu ve sistem kaplamalarının yapımı safhasında malzemelerin ölçü, özellik ve standartlara uygunluğunun devamlı denetlenmesinin istendiği ÇATIDER açıklamasında, rüzgar, deprem bağlantılarının, çatı kaplama montajlarının ürün uygulama kılavuzlarına göre yapılıp yapılmadığına dikkat edilmesinin hayati önem taşıdığı kaydedildi. Şiddetli rüzgarlı havalarda olduğu gibi depremlerde de sıklıkla rastlanan çatı uçma olaylarının önüne geçilebilmesi için özellikle çatı konstrüksiyonunun bina strüktürüne bağlanmasına özen gösterilmesinin istendiği bildiride şu uygulamaların hayat kurtaracağına işaret edildi:

Çatıların genellikle ana taşıyıcı olarak seçilen betonarme malzemeye bağlantılarının, her yönde gelebilecek yükleri alabilecek şekilde çözülerek tasarlanması ve uygulanması gereklidir. Bu bağlantıların sadece çivilerle ve doğru olarak yapılmadığı durumlar, vida ve ankraj sistemlerinin kullanılmaması bu noktalarda zayıflığı ve deprem açısından riskleri oluşturur.
Taşıyıcıların sadece dikey kuvvetlere göre tahkik edilmesi ve işin ehli olmayan kişilerle önceden düşünülmeden, sadece olası düşey yüklere bakılarak yapılması söz konusudur. Deprem yatay yüklerine yönelik yatay kuvvetleri karşılayan çapraz bağlantıların çatı, kolon veya makas düzlemlerinde yapılmaması veya eksik olarak yapılması deprem karşısında hasar ve yıkılmalara sebep olmaktadır.
Çatıda varolabilecek kar yükü gibi deprem sırasında daha kuvvetli yüklere dönüşebilen hususları da dikkate alarak bağlantıların yapılması gerekir.
Deprem sırasında kalkan duvarların devrilmesi, en azından sıva parçalarının düşmesi sık görülen bir durumdur. Bu durumda aşağıda zaten panik halinde olabilen kişilerin üstlerine yıkılarak can kaybına yol açmaktadır.
Bina içlerine bakan aydınlık ve ışıklıklar: Betonarmeye doğru yöntemlerle bağlanmayan ve özellikle üzerinde yük olan çatının yatay hareketinden etkilenerek içe doğru yıkım meydana getirmektedir.