TEKNÄ°K MAKALE 62. Sayı (Eylül Ekim 2006)

FARUK BİLAL Himerpa A.Ş. Pasif Yangın Koruma Sistemlerinin Tanımı
Çoğu insan yangın koruması denildiğinde duman dedektörleri ve yangın söndürme sistemlerini, yani aktif  koruma sistemlerini anlıyor. Bu aktif sistemler yapıyı korumada önemli bir rol oynamasına rağmen pasif yangın koruma sistemleri de yangında ‘savunmanın son hattı’ gibi hizmet ederek bir bütünleşmeyi gerçekleştirir. Pasif yangın durdurucu malzemeler yapı elemanlarına ısısal enerji transferini geciktiren veya geçişini yavaşlatan koruma malzemeleridir. Bir başka tarif de ‘bir yapının pasif yangın koruması, yapıdaki sıcaklık yükselmelerine karşı ve/veya  yapının yangınla karşılaşmayacak tarafında maksimum müsaade edilebilir sıcaklıktan daha düşük bir sıcaklık oluşacak şekilde izole etmektir’ diye tanımlanabilir. Pasif yangın durdurucu malzemeler, yangın anında yapıdaki insanların dışarı çıkabilmesine imkan verir ve yangının yayılmasını önleyerek, itfaiyecilerin yangını en kısa sürede, yapıya en az zararla söndürmeleri için gerekli zamanı sağlar. Ayrıca pasif yangın durdurucu malzemeler, yapının taşıyıcı sistemlerinin (betonarme, çelik, ahşap) stabilitelerini ve mukavemetlerini koruyarak yapının çökme olasılığını azaltırlar. Pasif yangın koruma sistemleri bir binada yangın güvenliğini ve yapısal yangın korunumunu sağlar. Aktif yangın önlemlerinin aksine pasif yangın koruma sistemleri harekete geçmek için elektrik veya elektronik bir aktivasyona gerek duymaz.

Mimari Detaylar

Yangına en az 120 dakika mukavemet gösteren ve alevlerin geçebileceği boşlukları bulunmayan her döşeme bir yatay yangın bölmesi olarak kullanılabilir. Çatıların oturdukları döşemeler yatay yangın bölmesi niteliğinde bulunmalıdır. Bitişik nizam yapılarda, çatılarda çatı örtüsü olarak B2 ve B3 sınıfı malzeme kullanılması yasaktır. Düşey yangın bölmeleri ve yangın duvarları yangından korunma yönetmeliği madde 2.3.1’de belirtilen boyut ve nitelikleri ile çatı düzlemini en az 60 cm. aşacak şekilde yapılacaktır. Yangının başladığı binadan bir diğerine atlamasındaki faktörlerden biri de yangının başladığı binanın dış kabuğu; yani, dış duvarları ve çatısıdır. Sıra evlerde çatılar arasına yangın duvarları yapılmalı. Yapının çatı kısmını bölümler halinde planlamalı ve her bölümü birbirinden duman perdesi ile ayırmalıdır. Duman perdesi çatıdan 60 cm. yüksek olmalıdır. Çatıdaki yangın duvarları gerektiği yerlerde döşemenin altına kadar yanar yardımcı taşıyıcı malzemeler haricinde sıkıca taşınmalı, doğrudan sabitlenen çatı malzemeleri şilte vb’ye müsaade edilebilir. Aşıklar (sırt kirişi) 80 mm.’den fazla bir mesafe için yangın duvarını delip geçmemelidir. Fakat eğer onlar duvarın her iki yönünden de delip geçeceklerse en az her iki yönde de 80’er mm. yanmaz malzeme ile onları ayırmalıdır. Topluma açık yapıların çatılarında hiçbir şekilde yanıcı kaplama ve örtü malzemeleri kullanılmaz. Çatı örtüsü altına ahşap ve benzeri yanıcı tali taşıyıcıların konulması tavsiye edilmez. Yüksek yapıların çatılarında yanıcı malzeme kullanılmaz. Çatılarda en az A2 yapı malzemesi kullanılmalıdır. İşyerleri ve alışveriş merkezlerinde aynı çatı altında birden fazla işyerinin bölme duvarları çatı örtüsüne kadar yangına en az 60 dakika dayanıklı duvar olarak yükseltilecek ve çatı altlarında ortak hacim bulunmayacak.

Çatılarda yangına karşı koruma gereçlerinden başka bir eşya, yanıcı, patlayıcı madde bulundurulamaz. Çatının depo ve arşiv olarak kullanılması için sprinkler sistemi ile korunması zorunludur. Çatıya elektrik tesisatı çekilemez. Isıtma, soğutma, haberleşme ve iletişim alıcı, verici cihazların yerleştirilmesi zorunlu olduğu hallerde çatıya elektrikli cihazlar yerleştirmek gerekirse yangına karşı ilave tedbirler alınarak yetkili kişiler eliyle elektrik tesisatı çekilebilir. Çatı giriş kapısı devamlı kapalı ve kilitli tutulur.

Çatıda yangın korunumu hangi şartlarda yapılır:

a-    Çatı, korunmamış alanlar kapsayan bitişik daha yüksek bir duvar tarafından yakınca yukarıdan bakılıyorsa

b-    Çatı yangından kaçış yolunun bir kısmıysa

c-     Çatı yangınla savaşım amacıyla kullanılıyorsa

d-     Sigorta şartnameleri

e-     Bir iç kompartıman duvar ve çatı arasındaki birleşme yerindeyse

f-     Çatı otopark olarak kullanılıyorsa BS 476: Part 21’e göre çatı yangınlarında çökmeye karşı istenen üç kriter şunlardır:         Yalıtım, Bütünlük (integrity), Yük taşıma gücü (loadbearing capacity)

Dumandan Arındırma

Duman çekiş bacaları veya havalandırma bacalarının görevi dumanı bina veya bir hacim içine yayılmadan dışarı atmaktır. Modern mimaride, galeri ve kapalı çarşı dizaynında kullanılan ‘Atrium’, ‘mall’ gibi yapılarda en üst noktaya duman alarm sisteminden etkilenip otomatik açılma yapan duman tahliye bacaları yapılmalıdır.

Kaynaklar:

1-    İzocam Yalıtım Kitabı

2-    Binaların yangından korunmasıhakkındaki yönetmelik  

3-    Alçıpan Broşürleri

4-    Owens corning Pink book

5-    Rockwool internet sitesi ve

    broşürleri  

6-    Promat broşürleri


 

---

R E K L A M