GiriÅŸ

Binalarda su izolasyonu, nereden, ne şekilde gelirse gelsin, suyun yapının bir kısmına veya kapsadığı hacimlere zarar vermesini önlemek amacı ile yapılır. Su izolasyonu yapılan alanlar temel altı ve bodrum perdeleri gibi toprak altında kalan yüzeyler ile; binaların teras ve kırma çatılarında yapılır.

Su izolasyonu için kullanılacak malzemeler; bitüm, HDPE, LDPE, PVC, EPDM, elastomerik reçine, çimento esaslı olabildiği gibi; uygulama şekline göre; örtü (membran) olup serilerek veya likit olup; sürülerek uygulanabilir.

Bitümlü örtüler

Ham petrolün rafinerilerde damıtılıp, arıtılması ile çeşitli petrol ürünleri elde edilir. Belli başlı petrol ürünleri propan ve bütan gibi gazlar, benzin, gazyağı, motorin, madeni yağ, mazot, yakıt yağı, bitüm ve diğer kimyasal maddelerdir. Aralıksız devam eden damıtma arıtma işlemi sırasında petrol bir fırının içerisine yerleştirilmiş sarmal boruların içerisine doğru pompalanır. Burada buharlaşan ürünler daha sonra damıtma kulelerine gönderilir. Damıtma kulelerinin altına giren petrol ürünleri belirli bir yüksekliğe kadar çıktıktan sonra kısmen yoğunlaşıp; sıvı haline geçerek kulenin dibine inerler. Buhar halindeki ürünler ise tepeye doğru çıkmaya devam ederler. Az uçucu hidrokarbonlar alt bölmelerde, çok uçucu hidrokarbonlar ise üst bölmelerde birikirler. Bitüm de bu işlem sonucu elde edilen bir maddedir.

Su izolasyon malzemeleri içerisinde, su izolasyonu amacıyla ilk olarak kullanılmaya başlananlardan birisi bitümdür. Buradaki konumuz, su izolasyonu amacı ile kullanılan malzemeler içerisinde bitümden imal edilmiş ve örtü şeklinde olan bitümlü su izolasyon membranlarının çeşitleri, teknik özellikleri ve aralarındaki farklılıklardır.

Bitüm, petrol türevi olarak elde edilen doğal bir maddedir ve su izolasyonu için çok uygundur. Bununla beraber bitüm, yaşlanmaya karşı dayanıklı değildir. Bitümün ömrünü uzatmak için iki tür katkı ile modifikasyon işlemi gerçekleştirilebilir.

1. APP, Atactic Polypropylene (plastomer)

2. SBS, Styrene Butadine Styrene (elastomer)

Bu iki farklı katkı bitüme farklı nitelik kazandırır. APP katkı bitüme plastik özellik kazandırırken; SBS katkı elastik, kauçuk gibi bir özellik kazandırır. Bu nitelikler bitümün elastikiyeti ve yaşlanma ömrü ile ilgilidir. Çeşitli deneylerle elde edilen sonuçlara grafik olarak baktığımızda aşağıdaki tabloları görürüz. ALAN A'da APP ile modifiye bitümün alabildiği enerji, ALAN B ise SBS ile modifiye bitümün alabildiği enerjiye karşılık uzama miktarı erilmektedir. Buradan da göaktedir ki; SBS ile modifiye . çok daha fazla yükü alarak îtik kalmaktadır.

SBS bitümlü örtünün UV dayanını arttırır. SBS ile modifiye biü örtülerdeki SBS ağı su emş bir sünger ile karşılaştırılabiV Sünger SBS'İ temsil ederken, oıtümdür. Bitüm SBS ile çevmiştir ve UV ışınlarına açık Idir.

sek oranda SBS bitüme:

? Daha fazla elastikiyet,

? Yorulma dayanımı,

? Zelinme dayanımı,

? Yaşlanma dayanımı,

? Soğukta esneklik gibi özellikler ;:andırır.

Modifiye edilmiş bitümlü örtüler içerisine bitümü homojen kalınlıkta tutan camtülü veya polyester keçe gibi bir taşıyıcı donatı olabildiği gibi; yüksek teknoloji ürünü bazı örtülerde herhangi bir taşıyıcı bulunmamaktadır. Yani bitümlü örtüler;

1. Taşıyıcılı (Camtülü veya Polyester Keçe)

2. Taşıyıcısız olarak imal edilebilir 4 mm. kalınlığında taşıyıcılı bir örtünün kesitine baktığımızda 1,5 mm. kalınlıkta bitüm üst tabakada, 1mm. taşıyıcı keçe arada, 1,5 mm. bitüm de örtünün alt tabakasında yer almaktadır. UV etkisi veya suyun taşıyıcı arasında donması ile esas suyu tutan tabaka olan bitüm zarar görür ve örtünün ömrü kısalır. Taşıyıcısız örtülerde ise tabakanın tamamı bitümden oluştuğu için; tamamı su izolasyon malzemesidir. Yapılan deneylerde taşıyıcısız, APP, SBS ile modifiye bitümlü örtüler arasında yaşlanmaya karşı en uzun dayanımın taşıyıcısız, SBS ile modifiye örtülerde olduğu tesbit edilmiştir. Burada da görüldüğü üzere; SBS bitüme uzun ömür kazandırmakta, yıllar boyunca malzemenin elastik kalmasını sağlamaktadır. Bunun dışında taşıyıcısız SBS ile modifiye örtüler içindeki taşıyıcının elastikiyeti ile sınırlı olmadığından %1000'e kadar uzama yapabilecek elastikiyette ve bununla beraber bu limit içerisindeki delikleri kapatma özelliğindedir. Bitümün yumuşama sıcaklıklarına bakıldığında; APP'li bitüm daha yüksek sıcaklıklara dayanırken, SBS'Iİ bitüm daha daha düşük sıcaklıklarda yumuşamaktadır. Düşük sıcaklıklarda ise SBS'Iİ bitümün daha düşük sıcaklıklarda kırıldığını, APP'li malzemenin ise daha yüksek sıcaklıklarda kırıldığını söyleyebiliriz.

Yapı malzemelerinin yeniden kullanımı ve çevre üzerindeki yükü güncel konulardır. Taşıyıcısız örtülerde malzemenin geri dönüşüm (recycling) daha kolaydır. Malzemenin bitümünü taşıyan bir taşıyıcı olmadığı için eritilerek tekrar kullanılabilir.

Sonuç olarak; taşıyıcısız, SBS ile modifiye bitümlü örtüler, üstün teknik özellikleri ile taşıyıcılı örtülere göre daha üstün bir seçenek olarak ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmadaki test sonuçları için bitümlü su izolasyonu üreticisi Hollanda Firması Bitufa BV'den destek alınmıştır. {') İZODER Sempozyumu bildiriler kitabında yayımlanmıştır.

Bilge OÄžAN

CANPA izolasyon Malz. Paz. Ltd. Åžti.