9 Kasım 2015 | TEKNÄ°K MAKALE 140. Sayı (Kasım 2015)

Serhan Kaya Armacell Yalıtım A.Ş.

Hava, değişik oranlardaki gazların bir karışımı olup, normal şartlarda bünyesinde her zaman belirli miktarda su buharı da bulundurmaktadır. Belirli bir sıcaklıktaki hava, ancak belirli miktarda su buharını bünyesinde barındırabilmektedir. Hava içinde bulunan su buharı “nem” olarak da adlandırılmaktadır. Nemin bir binanın, çatı, duvar, döşeme gibi yapı elemanları ile bina tesisatına etkileri söz konusudur.
Yoğuşma, havanın içindeki su buharının, ortam sıcaklığı ve bağıl nem miktarına bağlı olan terleme sıcaklığından daha düşük sıcaklıktaki bir yüzeye temas etmesi sonucu gaz halinden sıvı hale geçmesidir. Bir yapı elemanının iki yüzü arasında, sıcaklıkların ve bağıl nemin farklı olması dolayısıyla farklı kısmi buhar basınçları meydana gelir. Bu basınç farkı nedeniyle havadaki buhar molekülleri ısı akımı ile aynı yönde hareket ederek yapı elemanının gözeneklerinden geçer ve dış ortama ulaşmaya çalışır. Su buharı bu geçişi sırasında yapı elemanı içerisinde, doyma sıcaklığında veya daha düşük sıcaklıkta bir yüzeyle temas ederse, bir kısmı yoğuşarak su hâline geçer ve yapı elemanı içerisinde veya yüzeyinde birikerek yapıya zarar verir.
Yapı elemanı yüzeyindeki yoğuşma kendisini siyah lekeler, korozyon, küf, mantar vb. organizma oluşumu ile göstererek, insan sağlığı ve ortamın konfor şartlarını olumsuz etkiler ve yapı malzemesinde hasarların oluşmasına neden olur. Yapı elemanları arasında meydana gelen yoğuşma ise, özellikle yapıların taşıyıcı kısımlarındaki donatıların paslanarak işlev ve dayanımlarının zamanla azalması neticesinde yapı ömrü ve deprem dayanımının olumsuz yönde etkilenmesine neden olmaktadır. Ayrıca yoğuşma, yapı elemanlarının çürümesi, bütünlüklerinin bozulması ve ısı kayıplarının artmasına da neden olur.
Binalarda, ısı yalıtımı ve buna bağlı olarak nem kontrolünün uygulanması gereken bölgeler, öncelikli olarak iç ortam ile dış ortamı birbirinden ayıran dış kabuktur. Bazı özel durumlarda, bina içinde, iç bölme duvarlarında veya ara kat döşemelerinde de ısı yalıtımı uygulaması ile nem kontrolünün sağlanması gerekebilir. Bina içinde yer alan soğuk hava depoları duvarları veya ısıtılmayan bodrumlar üzerindeki döşemeler bu durum için verilebilecek örneklerden birkaçıdır.



Tesisatta Su Buharı ve Yalıtımı
Boruların içinden soğuk sıvıların akışından dolayı boru yüzeyi de soğuk olur. Mekan içindeki havada bulunan su buharı, bu soğuk yüzeye temas eder etmez yoğuşarak sıvı hale dönüşür. Yoğuşma, korozyon ve enerji kaybına sebep olabilir. Doğru bir uygulama ile bu durum ortadan kaldırılabilir. Soğuk su boruları yalıtımı için sentetik kauçuk ve poliüretan esaslı boru ısı yalıtım malzemeleri ile prefabrik boru camyünü kullanılır. Buhar kesici gereken durumlarda alüminyum folyo kaplanmaktadır. Ancak soğuk hatlarda son dönemlerde yaygın olarak sentetik kauçuk ve poliüretan esaslı ısı yalıtım malzemeleri tercih edilmektedir.

Yoğuşmanın bağlı olduğu parametreleri aşağıdaki gibi sıralayabiliriz.
-    Ortam Sıcaklığı
-    Bağıl Nem Oranı
-    Akışkan Sıcaklığı
-    Malzemenin Hücre Yapısı
-    Yüzeysel Hava Taşınım Katsayısı
-    Isıl İletkenlik Katsayısı
-    Su Buharı Difüzyon Direnç Katsayısı

Soğuk hatlarda, yalıtım malzemesi, bünyesine su alabilecek nitelikte ise ve buhar geçişine karşı bir önlem alınmamış veya sızdırmaz bir uygulama yapılmamışsa, lifli malzemeler gibi su buharı difüzyon direnç katsayısı çok düşük olan (µ=1.1) (su buharı difüzyonuna hiç karşı koyamayan) yalıtım malzemelerinin kullanılması durumunda yüzeyde yoğuşma olmamasına karşın, yalıtım malzemesinin içine su buharı girer ve malzemenin içinde yoğuşarak su haline gelir. Malzeme bünyesinde oluşan su, ısı yalıtım malzemesinin ısıl iletkenlik katsayısını artırır ve yalıtım özelliğini azaltır. Öyle ki bazı durumlarda camyünü gibi yalıtım malzemelerinin ısı iletkenlik katsayısı iki-üç katı kadar kötüleşebilmektedir.
Isı yalıtım malzemesinin içindeki su tesisatta korozyona sebep olur. Korozyon sonucu çürümeler başlar. Yalıtım malzemesinin üzerindeki kaplama zarar görür ve bu da sistemin tahrip olmuş bölümlerini yenilemeyi gerektirir.

Kaynaklar
TSE, TMMOB Yalıtım Kitabı

 

---

R E K L A M