TEKNÄ°K MAKALE 46. Sayı (Ocak Åžubat 2004)

İnş. Müh. Gökhan KURT ODE Yalıtım San. Tic. A.Ş.Yapı Yalıtım Sorumlusu Yaşadığımız yapılar yağmur, kar gibi dış etkenlerden koruyan su geçirimsiz çatı çözümlerine ihtiyaç duyarlar. Bitki ve ağaç yaprakları, yapı çatılarında kullanılan ilk kaplama malzemeleridir.
Çatılar, eski çağlardan itibaren eğimli ve teras çatılar olarak uygulanmıştır. Eski çağlarda kesintisiz su yalıtım katmanları oluşturulamaması, eğimli çatılara yönelmeyi zorunlu kılmıştır. Kesintili olarak uygulanan çatı örtüleri, taş kaplamalar ve kiremit bu tip çatılarda sıklıkla kullanılan ürünlerdir. Ortadoğu ülkelerinde yapılan kazılarda ise teras çatılı kulübe kalıntılarına rastlanmaktadır. Teras çatılarda kullanılan ilk malzemeler ise kil, kireç ve bitkilerden elde edilen yağların karışımlarıdır. Doğada bulunan fosil kaynaklı bitüm katkısı yer yer bu karışımlarda kullanılmıştır.

Taban alanı büyük binalarda eğimli çatı kesitleri oluşturulmasının zorlukları ve modern yapılarda havalandırma sistemlerinin çatı üzerinde konumlandırılması ve bahçe çatı, otopark gibi bölümlerin ihtiyaç haline gelmesi teras çatı çözümlerinin gelişmesini zorunlu kılmıştır. Modern binalarda enerji tüketimlerini düşürmek, konfor koşullarını artırmak ve çevre kirliliğini önlemek amacıyla su ve ısı yalıtımı çözümleri birer tamamlayıcı unsur olarak karşımıza çıkmaktadır.

Bir petrol türevi olan saf bitüm 0ÜC de kırılgan bir davranış sergilemekte, 50ÜC de sıvılaşmaya başlamaktadır. Bitüm, su yalıtımı amacı ile kullanıldığı ilk yıllarda yüksek sıcaklıklarda kaynatılarak oksidasyonu sağlanır böylece kullanım sıcaklıkları -5ÜC +70ÜC aralığına çekilerek performans alınmaya çalışılırdı. Su yalıtımı amacı ile uygulanan bitüm variller ile taşınır ve sıcak uygulama sırasında taşıyıcı olarak kağıt ile desteklenirdi. 1960 yıllarda ise sıcak uygulamalarda kağıt taşıyıcının yerini camtülü taşıyıcı aldı.

Şantiyelerde yapılan sıcak uygulamalarda yaşanan kalite problemleri, emek yoğun çalışma ve kullanılan bitümün sınırlı kullanım sıcaklığı, ilerleyen teknoloji ile yerini modern üretim tesislerinde farklı iklim ve uygulama koşullarına göre üretilen APP ve SBS katkılı, camtülü ve/veya polyester keçe taşıyıcılı düşük işçilik maliyetleri ile kesintisiz uygulama olanakları sunan Polimer bitümlü membranlara bıraktı.

Polimer bitümlü membranlar bünyelerinde bulunan APP (Atactic Polypropylene) veya SBS (Sytrene Butadiene Sytrene) baskın özelliklerini gösterirler. Yandaki tabloda polimer katkıların bitüm performansına etkisini görebiliriz.

Polimer bitümlü su yalıtım membranları kullanılan bitüm ve içindeki taşıyıcı keçe (camtülü ve/veya polyester keçe) özelliklerine bağlı olarak farklı çekme dayanımı ve uzama gösterirler.

Rulolar halinde satışa sunulan ürünler 1m eninde ve 10~15m uzunluğundadır. Bu ölçüler,  taşıma ve uygulama sırasında kolaylık sağlar. Şalumo ateşi ile kesintisiz ve su geçirimsiz olarak birleştirilen katmanlar, havalandırma bacaları, süzgeç, baskı çıtası gibi aksesuvarlar ile  detayları tamamlayacak şekilde uygulanır.

Yapı kabuğu, bina iç ortam koşullarının ayarlanması ve bu koşulların istenilen sınırlarda sürdürülebilmesi için iç ve dış ortam arasında geçiş sağlayan temel elemandır. Bu sebeple yapı kabuğu özellikle su ve ısı geçirimsiz, konfor koşullarını sağlayan ve yapı kullanım ömrü boyunca performansını kesintisiz  devam ettiren şekilde detaylandırılmalıdır.

Teras çatılarda konvansiyonel ve ters çatı olmak üzere iki sistem mevcuttur. Konvansiyonel çatı detayında ısı yalıtım malzemesi, yapı içerisinden difüzyon yolu ile taşınan su buharına karşı buhar kesici bir tabaka ile korunmaya alınmalıdır. Bu tip sistemlerde genellikle mineral yünler ısı yalıtım malzemesi olarak kullanılmaktadır. Su yalıtımı ise ısı yalıtımı üzerinde hem yapıyı hem de ısı yalıtımını suyun zararlı etkilerinden korumak üzere detaylandırılmıştır. Konvansiyonel çatı detayında su yalıtımı ısıl gerilmelere ve güneş ışığının zararlı U.V. etkileri ile karşı karşıya kalmakta ve kullanılan ürünlerin yaşlanması hızlanmaktadır. Bu çok katlı ve yoğun işçilik içeren uygulama, bünyesine su almayan ve buna bağlı olarak donma çözülme dayanımı diğer ısı yalıtım malzemelerine göre çok yüksek olan Ekstrüde Polistiren XPS’in geliştirilmesi ile yerini ters çatı detayına bırakmıştır.

Ekstrüde Polistren (XPS) gibi su ve nemden etkilenmeyen ısı yalıtım malzemelerinin (XPS) yaygın olarak kullanılmaya başlanması ile ısı yalıtımının su yalıtımının üstünde yer aldığı ters çatı sistemleri konvansiyonel sisteme rakipsiz bir alternatif olmuştur.

Ters çatı detayında su yalıtım örtüsü teras eğim şapı üzerine doğrudan uygulanır ve üzerine ısı yalıtım malzemesi XPS yerleştirilir. Bu noktada XPS üzerine geo tekstil  keçe ayırıcı tabaka olarak serilir ve kırma taş veya koruma betonu uygulaması ile bitirilerek teras çatıda su ve ısı yalıtımı problemlerinin önüne geçilir. Ayrı bir buhar kesici tabaka gereksinimini ortadan kaldıran ters çatı çözümü uygulamacılara pratik ve hızlı uygulama şansı tanır. Polimer bitümlü membran ve XPS kullanılarak oluşturulan ters çatı çözümlerinin en önemli avantajı su yalıtım katmanının ısı yalıtımı tarafından ısıl gerilmelerden korunmasıdır. Su yalıtım katmanına ve  yapıya yaz, kış ve gece, gündüz sıcaklık farklarının etkilemesine izin vermeyen ters çatı sistemi, polimer bitümlü membranın yaşlanmasını geciktirir. Polimer bitümlü membran üzerine serbest olarak serilen XPS levhalar imalat sırasında su yalıtım katmanında oluşabilecek hasarları minimize eder.

TS 825 Binalarda Isı Yalıtımı Standardı ve ısı yalıtım kuralları yönetmeliğine göre ters çatı detayında kullanılacak tek ürün, Minimum 30 kg/m3 yoğunlukta ve minumum 200 Kpa (TS 11989 %10 deformasyonda) basma dayanımına sahip yüzeyi ciltli/pürüzsüz ekstrüde polistren, XPS’dir.Tam daldırma ile su emme değerleri WI 1 Sınıfı (TS 11989) koşullarını sağlayan ısı köprülerine izin vermeyen binili kenarlar ile üretilen XPS ısı yalıtım plakaları yapı ömrü boyunca ısı yalıtım özeliklerini yitirmeden performans gösterirler.


 

---

R E K L A M