Yalıtım Dergisi 90. Sayı (Mayıs-Haziran 2011)

62 YALITIM • MAYIS - HAZİRAN 2011 tılması, bina çevreleyici sistemine (Building Enclosure System) ilişkin temel bilgilerin ve prensiplerin su- nulması amaçlanmıştır. 2. BİNA ÇEVRELEYİCİ PERFORMANSINI ETKİLEYEN FAKTÖRLER Bina çevreleyicisinin performansı, iç ortamdan, dış ortamdan ve çevre- leyicinin kendisinden kaynaklanan çeşitli faktörler tarafından etkile- nir. Bu faktörler, yerçekimi, zemin, hava, su ve nem ve sıcaklık olmak üzere beş temel gruba ayrılabilir [1, 3, 4]. 2.1. Dış Ortamdan Kaynaklanan Faktörler Dış ortam faktörlerinin kaynak- ları, iklim, insan veya insan yapımı etkiler ve doğa veya doğal olaylar olarak sıralanabilir (Tablo 1) [3]. Çoğu arsa özellikli olan ve coğrafi bölgeler arasında oldukça farklılaşan bu faktörler, çevreleyici tasarımında önemli rol oynarlar. 2.2. İç Ortamdan Kaynaklanan Faktörler İç ortam iskân edilen, kullanılanve koşulları oluşturulmuş mekânlardan meydana gelir. İç ortam faktörleri, insan etkisi, doğal olayların sonucu veya iç ortamın koşullandırılması nedeniyle ortaya çıkar (Tablo 2) [3]. Bir iç ortamın koşulu, sürekli aynı biçimde devam edebileceği gibi, doğanın bir fonksiyonuna, mekan iyileştirme derecesine, iç katkı me- kanizmalarına veya çevreleyicinin etkisine bağlı olarak zaman içinde değişebilir. 2.3. Bina Çevreleyicisinin Kendinden Kaynaklanan Faktörler Bu tür faktörler, çevreleyicinin kendi bileşenlerinden olduğu kadar, çevreleyiciye bitişik bileşenlerden de kaynaklanabilir (Tablo 3) [3]. Çevre- leyici, dış yüzüyle ara yüz oluşturan dış mikro iklimi etkiler. Ayrıca, ısıt- ma, havalandırma, iklimlendirme ekipmanları gibi iç katkı mekaniz- maları tarafından sağlanan madde ve enerji girdileri de çevreleyici iç yüzünü etkiler. 3. BİNA ÇEVRELEYİCİSİNİN FONKSİYONLARI Bina çevreleyicisi, kendini etki- leyen faktörleri karşılamak amacıy- la belirli fonksiyonlar üstlenir. Bu fonksiyonlar, taşıma, kontrol etme, bitirme ve dağıtma olmak üzere dört farklı grupta toplanabilir [3]. 3.1. Taşıma Fonksiyonu Çevreleyici sistem veya onu oluş- turan parçaların bir kısmı, bina ta- şıyıcı sisteminin de parçası olabilir. Bu durumda çevreleyici, kendisini etkileyen yüklerin yanı sıra bina bü- tününü etkileyen yükleri de taşıyan özelliklere sahip olmalıdır. Çevre- leyici, binanın taşıyıcı sistemine ait değilse sadece kendini etkileyen yükleri taşımakla görevlidir. 3.2. Kontrol Etme Fonksiyonu Çevreleyicinin, etkili olan tüm FAKTÖR GRUBU Sıcaklık Su ve Nem Hava Zemin Yerçekimi FAKTÖR KAYNAĞI Hava Durumu veya Soğuk, sıcak veya Nemli veya kuru Hava basıncı Su, kar, dolu Doğal İklim ılıman iklimler, iklimler, bağıl nem, rüzgar güneş ışınımı sis, yağmur, kar dolu, buz Olağan Olmayan İklim Yansıyan güneş Hortum, kasırga, sel Hortum, kasırga Donma Rüzgarla itilen Etkileri ışınımı, yıldırım kabarması, madde toprak kayması Doğal Olaylar Yangın, zemin suyu Donma, yapışma Radon, metan Deprem, toprak Su basıncı toprak gazları kayması, zemin toprak basıncı oturması, termitler, bitkiler, vb. İnsan Yapımı Küresel ısınma, Kirli hava asit Anafor/girdap Hava Durumu kent etkisi yağmuru bağlantı rüzgar İnsanın Neden Olduğu Yangın Sulama ve yangın Duman, ses Çarpma, Olduğu Olaylar söndürme ile ilgili patlaması, kullanıldıkça sistemler gürültü, patlama yıpranma Tablo 1: Çevreleyici sistemi etkileyen, dış ortam kaynaklı faktörler makale