Yalıtım Dergisi 89. Sayı (Mart-Nisan 2011)

su ar›tma sistemleri, günefl ocakla- r› gibi farkl› tiplerde olabilmekte- dir. Mimari uygulamalarda en çok kullan›lan ve flekilde de görüldü¤ü gibi günefl enerjisini toplayan düz- lemsel kolektörler, ›s›nan suyun topland›¤› depo ve bu iki k›s›m aras›nda ba¤lant›y› sa¤layan yal›- t›ml› borular, pompa ve kontrol edici gibi sistemi tamamlayan ele- manlardan oluflmaktad›r. Ulaflt›kla- r› s›cakl›k 70 °C civar›ndad›r. ‹nsa- no¤lunun yararland›¤› ilk enerji kayna¤› rüzgârd›r. Tarihin en eski dönemlerinden itibaren itici güç olarak kullan›lan rüzgâr enerjisini, ilk olarak M›s›rl›lar ve Çinliler kul- lanm›fllard›r. Özellikle deniz tafl›- mac›l›¤›nda rüzgâr temel enerji kayna¤› olmufltur. Kullan›m›n›n bu kadar eski olmas›na ra¤men, fosil yak›t kullan›m›n›n artmas› ve h›zl› bir flekilde yayg›nlaflmas›, rüzgâr enerjisi araflt›rmalar›n› durma nok- tas›na getirmifltir. Rüzgâr enerjisi, günefl radyasyonunun yer yüzeyle- rini farkl› ›s›tmas›ndan kaynakla- n›r. Yer yüzeylerinin farkl› ›s›nma- s›, havan›n s›cakl›¤›n›n, neminin ve bas›nc›n›n farkl› olmas›na, bu farkl› bas›nç da havan›n hareketine neden olur. Günefl ›fl›nlar› oldu¤u sürece rüzgâr olacakt›r. Rüzgâr gü- nefl enerjisinin bir dolayl› ürünü- dür. Dünyaya ulaflan günefl enerji- sinin yaklafl›k yüzde 2 kadar› rüz- gâr enerjisine çevrilir. Rüzgâr, enerjisi, enerji gelece¤i- mizde ve iklim de¤iflikli¤ini önle- mede büyük bir role sahiptir. Ha- len dünyada en h›zl› büyüyen enerji sektörlerinden biridir. Gelifl- mifl ülkeler sera gaz› emisyonlar›n- dan korunmak için dünyada rüz- gar gücü gelifltirmelerini teflvik et- mek ve desteklemek zorundad›r. Yer yer yap› cephesine ve çat›lar›- na aplike edilen rüzgar türbinleri ile elde edilen rüzgar enerjisi elek- trik enerjisine dönüfltürülerek, yap› için gerekli olan enerjinin büyük bir k›sm› sa¤lanabilmektedir. Dubai’de bulunan Burj al-Taqa (Enerji kulesi) isimli yeni yap›lacak olan gökdelen, tamamen do¤al yollardan, ihtiyac› olan enerjinin hepsini kendisi üretiyor. Çat›s›nda 65 metre çap›nda rüzgâr türbini bulunan gökdelenin toplamda 54.000 metrekareyi bulan günefl panelleri bulunmaktad›r. ‹htiyac› olan kalan enerjiyi ise günefl pa- nellerinden yap›lm›fl adadan sa¤la- mas› tasarlanm›flt›r. Sonuç Günümüzde çat›lar ve cepheler elektrik üreten yap› bileflenleri du- rumuna gelmifl, binalar› enerji tü- ketici kimliklerinden ç›kararak enerji üreticileri haline getirmekte- dirler. Böylelikle, hem bir do¤al enerji kayna¤›n› kullan›labilir hale getirmesi, hem de bir enerji tüketi- mini azaltmas› nedeniyle kendi enerjisini kendisi üreten çat› ve cepheler, ülke ekonomisine ol- dukça önemli bir katk›da bulun- maktad›rlar. ‹çinde bulundu¤u do- ¤aya ve kaynaklar›na zarar verme- yen, tükenen kaynaklar yerine ye- nilenebilir kaynaklara yönelen, ge- ri dönüflüme önem veren ve do- ¤ayla uyumlu malzemelerden meydana gelen çevre dostu yük- sek binalarda kullan›lan enerjinin kayna¤› ve kullanma flekli büyük önem tafl›maktad›r. Enerji elde edi- lirken mümkün oldu¤u ölçüde fo- sil yak›t kullan›m›ndan kaç›n›lmal›, yenilenebilir enerji kaynaklar›n›n kullan›m› art›r›l›rken çevreye zarar verecek sistemler kullan›lmamal›d›r. Mimarlar›n ve tasar›mc›lar›n üzerine düflen görev, sadece este- tik olarak güzel olan tasar›mlar de- ¤il, esteti¤e ek olarak enerji kulla- n›m›n› azaltan tasar›mlar gelifltir- mektir. ‹yi bir tasar›m, estetik + ekonomik + ekolojik tasar›m ola- rak de¤erlendirilmektedir. Gelece- ¤in tasar›mlar›, çevreye minimum oranda zarar vermek ad›na çevre- ye duyarl› yap›lar olmak zorunda- d›r. Bunun için, bu çal›flmada ince- lenen Fotovoltaik (PV) Paneller, ›s›l toplaçlar gibi yeni yap› malze- me ve bileflenlerinin tan›nmas›, ta- n›t›lmas› ve tasar›mlara dahil edil- mesi gerekmektedir. Yurtd›fl›nda yap›lan çevre dostu yüksek binalar incelendi¤inde bina kabu¤u, for- mu, yönlendirilmesi, günefl kon- trolü, do¤al havaland›rma gibi pa- sif sistem kriterlerinin de dikkate al›nd›¤›, bu sistemlerle beraber ak- tif sistemlerle uygun flekilde bir bütünlü¤ün sa¤land›¤› görülmek- tedir. 52 YALITIM • MART / N‹SAN 2011 makale Resim 6. The CIS Tower Manchester, UK Resim 7. Cor-Miami Binas› Cephe ve Çat›da Bulunan Rüzgar Türbinleri Y