Yalıtım Dergisi 89. Sayı (Mart-Nisan 2011)

ler olarak ak›ll› bina sistemlerine entegre bir biçimde çal›flmakta; ekolojik tasar›m›n ortaya ç›kmas›y- la birlikte kendi enerjisini üreten, pasif enerji sistemleri dikkate al›- narak konumland›r›lan, tasarlanan, dönüflümlü ve sürdürülebilir malze- meler kullanarak do¤a dostu yap›la- ra dönüflen yüksek binalar için önemli bir noktada durmaktad›r. Gerek yap›, gerekse kent ölçe- ¤inde günefl enerjisinden, yap›la- r›n ›s›t›lmas›, so¤utulmas› ve yap›- larda kullan›m suyunun ›s›t›lmas› olarak bafll›ca iki konuda yararlan- mak mümkündür. Bu iki önemli konuda günefl enerjisinden yarar- lanma yöntemleri Etken (Aktif) ve Edilgen (Pasif) yöntemler olarak iki gruba ayr›larak gerçeklefltiril- mektedir. Makale kapsam›nda yal- n›zca aktif sistemler ele al›nacakt›r. Aktif sistemlerin kullan›m›nda ge- rekli bafll›ca özellikler; günefl ener- jisinin tutulmas›, tutulan enerjinin depolanmas› ve bu enerjinin, siste- min gerektirdi¤i biçimde kullan›- m›d›r. Binalar›n, günefl enerjisin- den yararlan›larak ›s›t›lmas›; ›s› ve s›cakl›k geçifli prensipleri ile sa¤- lanmaktad›r. Bu noktadan hareket- le aktif sistemlerin çal›flma pren- siplerini daha iyi anlayabilmek için ›s›sal konfor ve ›s› geçifl türlerinin bilinmesi gerekmektedir. Günefl enerjisini kullan›labilir hale dönüfl- türmek için mekanik sistemler kul- lanan günefl sistemlerine “aktif sis- tem” denir. Yap›lar›n ›s›t›lmas›nda aktif yöntemin kullan›m›nda iki ay- r› sistem bir arada kullan›l›r. Kulla- n›lan iki sistemin biri ›s› enerjisini toplamak, di¤eri ise toplanan ener- jiyi da¤›tmak içindir. Aktif sistem- ler, ›s›tma, so¤utma ve elektrik üretimi gibi amaçlarla kullan›labi- lir. Mimaride güneflten etken olarak yararlanma söz konusu oldu¤unda fotovoltaik (PV) modüller ve ›s›l gü- nefl teknolojisi uygulamalar› olmak üzere aktif günefl enerjisi sistemleri ikiye ayr›lmaktad›r. Tek katl› yap›larda oldu¤u gibi çok katl› yap›lar›n çat›lar›nda da fotovoltaik modüller ve ›s›l toplaç- lar kullan›labilmektedir. Fotovolta- ik modüller, günefl ›fl›n›m›n› elek- trik enerjisine dönüfltürürken mak- simum verimin al›nabilmesi için günefl ›fl›n›m›n› mümkün olan en dik aç›da almas› gerekmektedir. Modüllerin, varolan binaya sonra- dan uygulanmas› genellikle bina- n›n tasar›m›na uymaz ve bina este- ti¤ini bozar. Bu gibi problemlerin önüne geçmek için en uygun çö- züm, fotovoltaik malzemenin yap›- ya tasar›m aflamas›nda bina ile tümlefltirilmesidir. Fotovoltaik (PV) paneller, yar›-iletken malzemeler- dir ve ilk olarak 1893’te Alexadre Edmond Becquerel taraf›ndan bu- lunmufl,1954 y›l›nda ABD’de pa- tenti al›nm›flt›r. Fotovoltaik (PV) paneller bina üzerinde farkl› kulla- n›m alanlar›na sahiptir. Fotovoltaik (PV) paneller çat›da veya cephe- de kaplama eleman› olarak kulla- n›labilmektedir. Fotovoltaik malze- menin ana maddesi silikondur ve çok k›r›lgan yap›da oldu¤undan, bu flekilde kullan›lamamaktad›r. Bu sebeple, iki cam aras›na lamine olarak üretilmifl halde, metal çat› kaplamalar› üzerine kaplanm›fl olarak ve çat›da shingle olarak ta- n›mlanan ince çat› kaplama malze- mesi olarak farkl› türlerde bulun- maktad›rlar. Bu paneller çat› üzeri- ne ya bir sergi eleman› gibi ya da ek bir strüktür ile çat› örtüsü üze- rine aplike edilmektedir. Is›l günefl teknolojilerinde ise, öncelikle günefl enerjisinden ›s› el- de edilmektedir. Bu ›s› do¤rudan kullan›labilece¤i gibi elektrik üreti- minde de kullan›labilir. Günefl ko- lektörleri; düzlemsel günefl kolek- törleri, vakumlu günefl kolektörle- ri, günefl bacalar›, günefl havuzlar›, 50 YALITIM • MART / N‹SAN 2011 makale Resim 3. ‹nce Film PV Panel Resim 4. Atkins Lighthouse Binas› Bütününde PV Panel Uygulamas› Resim 5. Fotovoltaik (PV) Panel Örne¤i