İKİ AYDA BİR YAYINLANIR MART-NİSAN YIL: 1 SAYI: 5 FİYATI: 300.000 TL.
5 sayı ■içerik ~- Doğa Sektiirel Yayıncılık Tanıtım n Fuarcılık Tlc.San.Ltd.§ti. Adıu ~bibi veSorumlu Yazı li!ırl MüdUrli lsmailCEYHAN Genel '(ayın Yiinetmenl EcvetBINYILDIZ Yayın K.urulu EcvetBINYILDIZ NezihTi ÜTE.NE(KNAUF) JosefBONFIL(BTM~ F.Fethi HİNGİNAR ( ÜRK.YTONG) Prof.Dr.SeJmaKURRA(ITU)• _ Prof.Dr.Mujgan ŞEREFH_ı\NQGLU (YTU) Durmuş TOPÇU(DOWTURKIYE) OrhanTURAN(ODE) Danıpıa Kurılıı ÇetinAKYAR(METUSAN) TevfikARIBURNU(ARIMAS) AtillaATALAY(ESMA~ DemirkanBARLAS(B EK) TuncerBEYAZITLI (KAIMANN) CemCANSEVER.(ORCAN) MuratCEYHA~NmPUR) BülentÇOLAK( !KA) _ . Doç.Dr.Şükral) DiLMAÇ(TUBITAK) MehmetO.ES(iOM~GA). _ Prof.Df.Nilüf~r EĞRICAN (ITU) . Melih IBRAHIMQĞLU (LfVENT INŞ.) Suat KIROĞLU (IZOPOLI) Prof.Dr.Ruhi KftıFESÇİOĞLl! (YEM) Prof.Dr.D_oğan OZGUR(YTU) Hüsey_\n OZOĞUZ (TEKAS) UğurOZOĞUZ(PADAJ Coşkun __ ŞAKA (SERP) ErdalTURK(BT~) NuriTURHAN(BIRSAN) Gündü~TANSEL1YES) NejatTl~Mj\Ç(TURKHEN!(EL) LeventUNUVAR(HERAKLITH) "8Jıar Koordlnatlirli OmerDUMAN ReklamMüdürü AsrinBAKIR Grafik T-■rım ve ıtnılanıa BedriAKINCI Abone Senlsl BülentKARA Renk Ayırımı: Oluşur Grafik Baskı: l,lniform Matbaacılık A.Ş. Cilt OrnekMücellithanesi Yapım: Yiinetlın Yeri: ÇilekliSk.ZeynetAi pt.No:2. D.B1 81020 Acıbadem-Kadıköy/lSTANBUL Tel:0216.32780 10Pbx. Faks0: 216.3277925 Yalıtım Dergisindeki yazı veresimlerihner hakkı saklıdır. izinsiz alıntı yapılamaz. © DoQa Yayıncılık Ltd. Şii. 1 2 2 3 3 4 sektörel haberler izlenimler görü17tüler yalıtıyorum yavuz öner 1iteratürden çeviri bilimsel makale teknik yazı bilimsel makale cambridge koleji inşaatı yalıtım sektöründe sevindirici gelişmeler titreşim ve darbe tesirli ses yalıtımları yangın ve yapı malzemelerinde etkisi inşaatta fuga dizaynı yapılarda ısı yalıtımı sorunları ve çözüm yolları
5 5 5 bilimsel makale teknik teknik yazı teknik yazı ekonomik göstergeler yalıtım uygulamalarında ara insan gücünün rolü yapı tasarımında yangına karşı DİN 4102'ye uygun pratik şemalar jeneratör odası ses yalıtımı kauçuk köpüğü esaslı yalıtım ürünlerinin teknik özelliklerine ilişkin uyarılar yalıtım malzemeleri yaklaşık fiyat artışları yalıtımcının ajandası -- .ı 7-10 Mayıs 1997 DACH + VAND'97 Duvar, Çatı ve Yalıtım Teknikiği Fuarı Bremen/Almanya yayın yönelmeni Değerli okuyucular; Yalıtım sektörü kendine yakışır bir şekilde hızla örgütleniyor. Önce İZODER'in sonra PÜD'ün kurulması, kısa aralıklarla sektörün iki dergiye birden konuşması azımsanmayacak gelişmelerdir. Bu bağlamda dergimizin amaçlarının en başında sektör mensuplarının ve yalıtım konusuna ilgi duyanların teknik yönden daha fazla bilgilendirilmesi gelmektedir. Bu amaçla her sayıda yalıtım konularına mühendislik açısından yaklaşarak geniş teknik bilgi vermeye çalışıyoruz. Bu sayımızda da iki konuya ağırlık vermeye dikkat ettik. Bunlardan birincisi titreşimli makinalarda ses yalıtımıdır. Hidrofor, Asansör, Jeneratör gibi gürültü kaynaklarının en az birisinden şikayet edilmeyen apartman yok gibidir. Oysa giderilmesi gayet basit ve ucuz olan bu tür şikayetlere, ilk montaj sırasında (veya sonradan bakım esnasında) alınacak küçük önlemlerle hiç sebep bırakılmayabilir. Ele aldığımız diğer konu ise son aylarda aktüel olan "Yangın" konusudur. Bina inşaatında yangına karşı önceden önlem alabilmek için, yangınla ilgili mevzuatı ve kriterleri bilmek gerekir. Oysa ülkemizde yangın mevzuatı konusunun oldukça dağınık olması tasarımcıları zorlamakta, ithal edilen birçok üründe yangın veya yanıcılıkla ilgili yer alan hususlar tasarımcıları dış kaynaklardan bilgi almaya yöneltmektedir. Bu nedenle konuyla ilgili ama başlıkları tablo ve şemalar halinde tasarımcılarımızın bilgisine, sunmaya çalıştık. Umarız yararlı olacaktır. Gelecek sayıda görüşmek üzere. Ecvet BİNYILDIZ
sektörel haberler izod3e.r Olağan GenKeul rulu Yapıldı lsı-Ses-Su İzolasyoncuları Derneği (İZODER) 3. Olağan Genel Kurulu 27 Şubat 1997 tarihinde TİMDER evinde toplandı. Yapılan seçimler sonucunda yönetim kurulu eski başkan Korhan lşıkel dışında tamamen değişti. Genel kurul, açılış konuşması ile başladı. <;;enelKurul Oivanı Nurettin Kızıltepe'nin başkanlığında Demirkan Barlas ve Levent Gül'den oluştu. Daha sonra Engin Tataroğlu faaliyet raporunu okudu. Denetleme kurulu raporunu ise Cem Gültekin sundu. İZODER üyeleri her iki raporla ilgili olarak değerlendirmelerini belirttiler. Olgun bir ortamda geçen genel kurul İZODER'i daha ileri noktalara götürecek olan yeni yönetim ve denetim kurulu üyelerinin seçimi ile devam etti. İzoder 3. Genel Kurulu'nda seçim sonucu dernek organları aşağıdaki isimlerden oluştu. YENİ YÖNETİM KURULU (ASİL) ORHAN TURAN, DURMUŞ TOPÇU, ECVET BİNYILDIZ, KORHAN IŞIKEL, YAVUZ ÖNER, GÜLİZ KANUNİ TUNÇAY, MUSTAFA GÜNŞAR YÖNETİM KURULU (YEDEK) DEMİRKAN BARLAS, CEM GÜLTEKİN, TUNCER BEYAZITLI, RAMİZ DALKILIÇ, ÜMİT AKUZMAN, REMZİ ÇELİK, ŞAHİN KARAOĞLANOĞLU DENETİM KURULU (ASİL) NURETTİN KIZILTEPE, DİNÇER ERDOĞAN, HÜSEYİN ÖRS DENETİM KURULU (YEDEK) İLHAMİ ÖZKAN, CEMAL ARSLANOĞLU, KORAY GÖKSU. Seçim sonuçları belli olduktan sonra genel kurul, dilek ve temennilerle sona erdi. Yeni Yönetim Kurulu'nun ilk toplantısında Orhan Turan İzoder Başkanlığına Durmuş Topçu Başkan Yardımcılığına ve Yavuz Öner Dernek Saymanlığına getirildi. Yeni Yönetim Kurulunu kutlar, çalışmalarında başarılar dileriz. g 4 PÜPDolistiren .. Ureticileri Derneği 1. Olağan GenKelurulu Yapıldı Ülkemizde TSE 7316 kapsamında uzun yıllardır üretim yapan ve piyasada STYROPOR olarak tanınan genleştirilmiş polistren üreticilerinin sektöre! kuruluşu olan PÜD'ün 1. Olağan Genel Kurulu 11 Nisan 1997 tarihinde Ankara 'da toplandı. Genel Kurulun açılış konuşmasında PÜD Başkanı Yavuz Öner "PÜD, yapılarda ısı yalıtım bilincinin yükseltilmesi neticesinde bu yönde ülkemizin enerji kaybından ötürü ödediği yüksek maliyetin en aza indirilmesi, yapılarda çağdaş konforun kazanılması, hava kirliliğinin azaltılması sonucunda insan sağlığının korunması, ısı yalıtım sistemleri ve yönetmeliklerimizin Avrupa düzeylerine getirilmesi gibi ülke menfaatlerinin ilk planda tutulması ve üyeleri arasında birlik ve dostluğun tesisi gibi ilke ve amaçlarla Temmuz 1996 tarihinde kurulmuştu." diye sözlerine başlayan Yavuz Öner, PÜD'ün kurulduğundan bugüne kadar yapılan çalışmalarından bahsetti. Teknik bir düzeyde devam eden 1. Dönem Genel Kurul, yapılan seçimlerle son buldu. Yapılan seçimlerde, yeniden başkan seçilen Yavuz Öner'in yanında, Rafet Yenihayat il. Başkan, Cem Cansever Yönetim Kurulu Üyeliğine; Nuri Turhan, İsmail Genellioğlu ve Şinasi Göçkan Denetim Kurulu'na seçildi. Ayrıca PÜD Yüksek İstişare Konseyi Başkanlığı'na Orhan Cansever seçildiler. g
sektörei haberler ISOH1A0 Yaşında Tesisat yalıtımı ile ilgili sektör firmalarının yıllardır katıldığı ISOHA Fuarları 1 O. yılını kutluyor. Afeks Fuarcılık tarafından 9-13 Nisan 1997 tarihleri arasında Beylikdüzü'nde gerçekleştirilen ISOHA fuarı ısıtma, soğutma ve yalıtım teknolojilerinin bir araya geldiği bir "zirve" oldu. Türkiye'nin ısıtma ve soğutma alanındaki ilk ve tek ihtisas fuarı olan ve müessese kimliğine ulaşmış bulunan ISOHA Fuarı bu yıl 1 O. yaşını kutladı. İlk kez 1988 yılında İstanbul Odakule'de yapılan fuar bugüne kadar 2500'e yakın firmaya ve 100 bin'in üzerinde ziyaretçiye kapılarını açtı. Fuarda klimalardan soğutucu gazlara, soğutma kulelerinden, aspiratörlere, su filtrelerinden, ısı geri kazanım ve yakıt tasarruf sistemlerine kadar çeşitli ürün grupları sergilendi. 1 O. yıl programı dahilinde düzenlenen bir törenle yıllardır ISOHA'ya katılan ve sektöre önemli katkıları olan dernek, firma ve üniversite temsilcilerine Afeks ödülleri verildi. Termodinamik dergisi Yayın Danışmanı YTÜ Makina Fakültesi Profesörü ve ISKAV Yönetim Kurulu Üyesi Sn. Doğan Özgür, ISKİD Başkanı Sn. Vural Eroğlu ve İZODER Başkanı Sn. Orhan Turan ödüllerini Afeks Yönetim Kurulu Başkanı Sn. Saim Kurul'dan aldılar. Şimdiye kadar Türkiye'nin önde gelen 35 ihtisas fuarının gerçekleştirildiği Beylikdüzü Fuar ve Kongre Merkezi'nde düzenlenen ISOHA'da fuar alanı tamamen doldu. 16 bin m2'lik fuar alanında ziyaretçiler 100'den fazla katılımcı tarafından sunulan, 300'ün üzerinde firmanın ürünlerini yakından takip etme olanağı buldular ve konuyla ilgili sektöre! yayınların dernek vb. kurum ve kuruluşların standlarını ziyaret ettiler. g ARY'dYeennRihopAoplBpitümMlüembran Ary İnşaat izolasyon San. ve Tic. Ltd. Şti. tarafından Türkiye pazarına sunulan yeni Rhopol App Bitümlü Membran yüksek kaliteli polimerlerin ve özenle seçilmiş bitümlerin mükemmel bir organizasyonudur. Klimatik özellikleri, donma esnekliği ve ısı dayanımı nedeni ile çok farklı iklimlerde kullanılabilir. Rhopol, gerilme, esneme ve yırtılma mukavemetleri yönünden üstün özelliklere sahiptir. g 6 600MilyoTnLÖ. düllü Yton'9g7 Öğrenci Proje Yarışması Konut, çevre ve hava kirliliği sorunları na çağdaş, çevreci bir yaklaşımla çalışmalarını sürdüren Türk Ytong, Üniversite-Sanayi işbirliğini geliştirmek yarının mimarlarını teşvik etmek ve ülkemiz yapı kültürüne katkı sağlamak amacıyla Ytong Öğrenci Proje Yarışması düzenleniyor. Bu yıl beşincisi düzenlenen yarışma, Türkiye ve K.KTC.'de öğrenim gören mimarlık lisans ve lisansüstü öğrencilerine açık. Toplam ödülü 600 milyon TL olan yarışmada Birincilik ödülü: 200 milyon TL. İkincilik ödülü: 120 milyon TL. Üçüncülük ödülü: 90 milyon TL. Mansiyon ödülleri: 20 milyon TL. Seçici Kurul Teşvik ödülü: 10 milyon TL. Birinci aşama son gönderme tarihi 2 Mayıs 1997 olan yarışma ile ilgili şartnameler Üniversitelerin Mimarlık Bölümü Başkanlıklarından, Şirket merkez ve bürolarından temin edilebilir. g 0deMühendislik Denizli'de Yalıbm SeminYearipb Yalıtım sektörünün uzman kuruluşu Ode Mühendislik Yalıtım Seminerlerine devam ediyor. 28 Mart'ta Denizli Sanayiciler ve İşadamları Lokali'nde gerçekleştirilen seminere yoğun ilgi gösterildi. Seminer açılış konuşmalarıyla başladı. Ode tanıtım filminin ardından Sn. Yük. Mim. Ecvet Binyıldız yalıtım konusunda aydınlatıcı bilgiler verdi. Ode İzmir Bölge Müdürü Sn. Mak. Müh. Metin Akdaş'ın konuşmasının ardan slayt gösterisi yapıldı. Seminer soru ve cevaplardan sonra verilen kokteylle sona erdi. g
sektörel haberler OdPeersonel Eğitim Programlarına DevaEmdiyor 28 Şubat 1 Mart günleri Mim Otel'de düzenlenen seminer "Pazarlama ve Satış Geliştirme Teknikleri" başlığı altında yapıldı. Ode Merkez Personelinin yanı sıra, Antalya, İzmir, Ankara Şubeleri personellerinin de katılımıyla gerçekleşen seminerde Prof.İsmet Barutçugil konuyla ilgili çok geniş bilgiler verdi. Samimi bir havada geçen seminer programı Mim Otel'de yenilen akşam yameğiyle sona erdi. g il. Uluslararası "Yapıda TesisBaitlimvei Teknolojisi Sempozyumu" Tesisat Mühendisleri Derneği tarafından iki yılda bir İstanbul'da düzenlenen Sempozyum 3'ncüsü 7-10 Mayıs 1998'de gerçekleştirilecek. Dünya Fuar Yapım Ltd. Şii. 'nin sponsorluğu ile gerçekleşecek sempozyum bünyesinde geçmiş yıllarda olduğu gibi yeni ürün ve teknolojilerin sergileneceği bir fuar da yer alıyor. İlk duyurusu ve bildiri çağrısı yapılan TMO etkinliği ile ilgili olarak; Bilgi almak ve bildiri özetlerini göndermek ve kayıtlar hakkında bilgi edinmek için yazışma adresi; TESİSAT MÜHENDİSLERİ DERNEĞİ Ziyabey Cad. No: 59 06520 Balgat/ANKARA Tel: 0312. 285 78 61 Faks: 0312. 285 78 62. Pekad'97 Fuarı tapıldı İhlas Fuarcılık tarafından düzenlenen "Pekad'97 3. Uluslararası Pencere, Kapı Sistemleri, Aksesuarları ve İmalat Ekipmanları Fuarı" 27-30 Mart tarihleri arasında Mecidiyeköy FM Fuar Merkezi'nde gerçekleştirildi. Toplam 43 firmanın katıldığı fuarda PVC Profil Üreticileri, Alüminyum Profil Üreticileri, Ahşap Kapı ve Pencere Üreticileri Ahşap Pres Kapı Üreticileri, Çelik Kapı Üreticileri, Ahşap Pres Kapı Üreticileri, Çelik Kapı Üreticileri, Otomatik giriş kapısı üreticileri, Cam Kapı Üreticileri, Bahçe ve Garaj Kapısı Üreticileri kapı ve pencere aksesuarları üreticileri ürünlerini sergilediler. Fuar 30 Mart akşamı sona erdi. g 8 izocaMmersvine Adana Konferansı Yapıldı İzocam, tüm yurt çapında devam eden bölge konferanslarına Mersin ve Adana konferansları ile devam etti. Ankara Bölge Müdürlüğü tarafından düzenlenen konferanslar 24 Mart tarihinde Adana, 25 Mart tarihinde ise Mersin illerinde yapıldı. Belediye, Bayındırlık ve sanayide çalışan mimar, mühendisler, üniversite öğretim üyeleri ve teknik kişilerden oluşan 300 katılımcının iştirak ettiği toplantılarda, yalıtım ürünleri, uygulama örnekleri, sanayi yalıtımları film ve slaytlarla gösterildi. g OdMe ühendislik Otel, Plaza, Alışveriş Merkezlerinin Teknik Müdürlerine Yalıtım Konusunda SeminVer di 8 Mart'ta Holiday lnn Oteli'nde gerçekleşen seminerde Ode Mühendislik Genel Müdürü Sn. Orhan Turan Ode'yi tanıtan bir konuşma yaptı. Ode tanıtım filminin izlenmesinden sonra Ode Teknik Koordinatörü Yük. Mim. Sn. Ecvet Binyıldız Yalıtım konusunda aydınlatıcı bilgiler verdi. Yalıtım uygulamalarıyla ilgili slayt gösterimi sunuldu. İstanbul'un belli başlı otellerinin, plazalarının ve alışveriş merkezlerinin teknik müdürleri tarafından ilgiyle izlenen seminer kokteylle sona erdi. g
sektörel haberler Sanayi Yapılarında ısı Yalıtımı ileEnerji Tasarrvuefu Yangın Güvenliği Semineri Uşak'ta Yapıldı Makina Mühendisleri Odası Uşak Temsilciliği, İzocam İzmir Bölge Müdürlüğü ve Ode Mühendislik Ege Bölge Distribitörü Dinamik lsı Ltd. Şti'nin birlikte organize ettikleri "Sanayi Yapılarında lsı Yalıtımı İle Enerji Tasarrufu ve Yangın Güvenliği" semineri 12 Mart 1977 günü Uşak Sanayii ve Ticaret Odası Meclis Salonunda gerçekleştirildi. Toplantıya konuşmacı olarak katılan İzocam İzmir Bölge Müdürü İnşaat Mühendisi Sayın Nihat Köşger, İzocam ürünleri ile yalıtılan binalarda enerji tasarrufu yapılmakla birlikte, cam yünü, taş yünü gibi ürünlerinin A 1 yangın sınıfında malzemeler olmaları sebebiyle sınai yapılarda yangın güvenliğini de sağladığını belirtti. Daha sonra söz alan Dinamik lsı Genel Müdürü Makina Mühendisi Sn. Metin Akdaş, özellikle tekstil işletmelerinde ısı yalıtımı ile birlikte nem ve kondensasyon problemlerine dikkat çekerek başladığı konuşmasında, enerji girdilerinin büyük meblağlara ulaştığı, sanayi tesislerinde kullanılacak ısı yalıtım malzemelerinin doğru seçilmesi gerektiğini söyledi. lsı, nem ve yangın güvenliği kavramlarının birlikte düşünülmesi gerektiğini ve seçilecek olan yalıtım sisteminin birbirini bütünleyen malzemelerden oluşması gerektiğini belirterek, tekstil klimalarında kullanılan elastomerik kauçuk köpüğü Kaimannflex, PVC kaplama sistemi lsolpak, polyetilen boru ve levha izole Odeflex, buhar, kızgın su, kızgın yağ gibi endüstriyel akışkanlar ve ısıtma-soğutma tesisatları armatürlerinde kullanılan vana ceketi, yangın güvenliği için Knauf-Fireboard yangın yalıtım levhaları ve tesisat yalıtımı yan ürünlerinin kullanım alanları, uygulama biçimleri ve teknik spesifikasyonlarını vererek konuşmasını tamamladı. Kocatepe Üniversitesi Mühendislik Fakültesi Tekstil Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyeleri ve öğrencilerinin, TMMOB bağlı Makina, İnşaat ve Mimarlar Odası üyelerinin ve bölgedeki sanayici işadamlarının da bulundu\'flu toplantıya yaklaşık 100 kişi katıldı. Seminer Uşak Sanayi Odası lokalinde verilen akşam yemeği ile son buldu. g 10 CoperBnitümMlüembranla 1 O Yıl GaraVnteiriyor Yapıların sağlıklı ve uzun ömürlü olması için uygun malzeme ve doğru uygulama ile yalıtım yapılması giderek önem kazanan bir gerçektir. İ.M.P firması ithal ettiği Copernit bitümlü membranlar ile yalıtım sektörü için önemli bir ayrıcalık sunuyor. Türkiye iklim koşullarına uygun iki ayrı (Sintoflex ve Sintopol) seçenekte sunulan Copernit bitümlü membranlar (Teknik şartlara uyularak kullanıldığı taktirde) 10 yıllık sigorta destekli garanti ile satılıyor. İ.M.P. İzolasyon Satış Müdürü Sn. Veli Demir "Yapılarda su yalıtımı çoğunlukla standartı olmayan yetersiz ve ucuz malzemeler kullanılarak geçiştirilmekte daha sonra nem ve küflenme şeklinde ortaya çıkıp insan sağlığını tehdit etmektedir. Yağmur, kar ve zemin sularına karşı yapıyı korumak çağdaş yapı malzemeleri ile mümkün olmaktadır. Su yalıtımı yapı dışında temelden başlayıp çatı veya terasta sonlanır, yapı içinde ıslak zeminlerde devam eder. Temel yalıtımında su akıntılarına ve yeraltı su seviyelerine dikkat edip drenaj veya galerilerle suyu yapıya yaklaştırmadan bohçalama (membran) veya likit uygulama ile su yalıtımı sağlanmalıdır. Dış cephede akrilik, sentetik veya silikon bazlı değişik uygulamalarla yapı korunmalı, burada kaplama kalınlığı da gözönünde tutulmalıdır. Çatı ve teraslarda likit veya membran uygulaması ile yağmur ve kar sularının yapı içine girmesi engellenir. Bütün bu saydığımız su yalıtım uygulamaları doğru seçilmiş malzeme ve işinin ehli kişiler tarafından uygulandığında başarılı olabilir" diyerek inşaat sektörünü ve yalıtım uygulamacılarını uyarı ~r g
sektörel haberler PimapeTnü'lrek-Yunan işbirliği: PimapeGne'ilneneBksaeyli Toplantısı Atindaa' Yapıldı Pimapen'in bu yılki "Geleneksel Bayi Toplantısı" Yunanistan'da yapıldı. Atina Hilton Otel'de yapılan bayi toplantısına, 200'e yakın Pimapen bayisi ile Enka Holding Yönetim Kurulu Başkanı Şarık Tara, Pimaş Yönetim Kurulu Başkanı Cavit Çıtak, Yönetim Kurulu Üyesi Ali Gülçelik ve Pimaş Genel Müdürü Kutay Atalay'ın yanı sıra birçok Pimaş yetkilisi de katıldı. Toplantıya Yunanlı işadamlarının da yoğun ilgi gösterdiği izlendi. Toplantıda yeni ürün tanıtımları, pazarlama ve satış tekniklerindeki yenilikler, geçmiş yılın değerlendirmesi ve yeni yıl için öneriler görüşüldü. 1996'da yaptıkları ciro ile ilk ona giren on bayi, kotayı geçen bayiler ve 10. yılını dolduran bayilere özel ödüller ve plaketler de verildi. Toplantı dışındaki dört gün süresince, Pimaş'ın ev sahipliği ile Atina'da turistik gezilere katılan Pimapen bayileri, akşam yemeklerinde Leyla Tekül ve Yunanlı show ekiplerini izleyerek doyasıya eğlendiler. Tipik bir Yunan tavernasında yapılan gala yemeğine çok sayıda Yunanlı konuk da katıldı. Yunanlı işadamları ve eşlerinin gece boyunca sık sık tekrarladıkları dostluk ve barış dilekleri Pimapen üyelerinin hararetli alkışları ile karşılanırken, Yunan müzikleri eşliğinde hep birlikte halaylar çekildi. Toplantıda bir konuşma yapan Şarık Tara, Pimapen bayilerini kutladı ve iyi dileklerini belirtti. Türk-Yunan ilişkilerine değinen Tara, "Türk-Yunan dostluğu mecburidir. Atatürk'ün de böyle gördüğü ve yakınlaşmayı sağladığı komşumuzla sonradan kısmen bize, kısmen onlara ait hatalar olmuşsa da telafi etmek mecburiyetindeyiz. Yunanlıların çoğur-ılukta olduğu bir mecliste herkese kardeşlerim diye hitap ettiğimde dakikalarca alkışlandım. Dostluk ve barış herkesin isteği" diyerek gprüşlerini belirtti. Kısa bir süre önce Atina'da Pimapen üretici bayilik anlaşması yapan Pimaş'ın Genel Müdürü Kutay Atalay da, bayi toplantısı öncesi ve süresince Atinalı'lardan gördükleri dostça yaklaşımdan mutlu olduklarını belirtirken, bu toplantının ve Yunanistan'daki iş dünyasıyla iletişimin Türk-Yunan ilişkilerine olumlu katkıda bulunacağına inancını belirtti. g 12 Ode'den Yangın Yalıtımı Seminerler Ankarave İstanbul'da gerçekleşen seminerde Avusturyalı Yapı Fiziği Uzmanı Mr.HansNeuhof yangın ve yangın yalıtımı içinFireboarüdrünü ileilgilibilgiverdi. ~ 11 yıldır yalıtım sektöründe atılımcı çizgisi ile tanınan Ode Mühendislik "Yangın Yalıtımı" konusunda İstanbul ve Ankara'da 2 seminer düzenledi. 4 Mart'ta İstanbul Dedeman Otel, 5 Mart'ta Ankara Park Otel'de gerçekleşen seminerler Ode Mühendislik Genel Müdürü Sn Orhan Turan'ın konuşması ile başladı. Ode tanıtım filminin gösterilmesinin ardından Knauf Yşpı Fiziği bölüm Başkanı Sn. H~ns Neuhof konuşmacı olarak yer aldı. Neuhof seminerde; Yangın ile ilgili temel kavramlar, Knauf Fireboard'un yapısı, kullanım alanları, DiN 4102'nin yapılara uygulanması konularında bilgi verdi. Oldukça fazla ilgili tarafından takip edilen seminerler ülkemiz için yeni olan "Yangın Yalıtımı" ve "Knauf Fireboard" ürünü hakkında bilgi aktarımı açısından çok başarılı geçti. g
sektörel haberler Thermaııex Kıbrıs'ta Thermaflex-Form Yalıtım San. Tic. Ltd. Şti. yurtdışı Thermaflex Tanıtım Semineri'nin ikincisini Lefkoşe/KKTC'de yaptı Thermaflex-Form ve CEE şirketleri ile KKTC Makina Mühendisleri Odası'nın ortaklaşa organizasyonu ile yapılan seminerde Genel Müdür Tevfik Ceritoğlu, polietilen izole boru ve levhalar ile diğer yalıtım malzemeleri arasındaki teknik farklar ve "sizin için en uygun Thermaflex Seçim" programı konusunda bilgi verdi. KKTC'deki mimarlar, inşaat mühendisleri, makine mühendisleri, öğretim üyelerinin büyük ilgi gösterdiği seminer ardından verilen kokteyl ile sona erdi. Thermaflex-Form Yalıtım San. ve Tic. Ltd. Şti. KKTC'de Thermaflex ürünlerinin satışını yapmak üzere CEE Ltd. Şti. ile distribütörlük anlaşması imzaladı. g OnduAlinvreasya Geniş ÜrüYnelpazesi ileHizmetinizde Onduline Avrasya 1997 yılında kendi imajını yansıtan yenilik dolu bir kampanya başlatıyor. "İçiniz rahat olsun" sloganı, şirketin en iyi ürün ve hizmeti verme çabası ve iradesini yansıtmakta. Megaboard ve Billboard'larda sürdürülen kampanya ile Onduline Avrasya alanındaki geniş ürün yelpazesi ve geniş bayi ağı sayesinde, nihai tüketicinin tüm ihtiyaçlarına en iyi hizmeti vermeyi hedefliyor. g Rufoline. S AlaturkaKiremitAlb Yalıtım Levhası ..ıııııl Ônduline Avnr,yo A.Ş. 14 TürkiyeE'nBinüyük Fuarı içinGeri Sayım Başladı Dünya Fuar Yapım tarafından, 36 Mayıs tarihleri arasında İstanbul Dünya Ticaret Merkezi'nde, gerçekleştirilecek olan SODEX'97, katılımcıların uluslararası kimliği, katılımcı sayısı ve niteliği ve fuar alanı açısından, Türkiye'nin en büyük ihtisas fuarı. Türkiye'den ve dünyadan önde gelen 712. firmanın temsil edileceği SODEX'97'de, Temsa Termomekanik San. ve Tic. A.Ş., DÇD Doğalgaz lsı Sist. Paz. AŞ., ve Ferroli ısıtma Sisi. Tic. Ser. A.Ş.'nin de katkılarıyla yapılacak çekilişle ziyaretçilere her gün, 3'er adet olmak üzere toplam 12 kombi, 12 klima dağıtılacak. Ziyaretçi çalışmaları son hızıyla süren SODEX'97'nin, daha önce İGDAŞ'a başvurup gaz kullanmayan 60.000 abonesi için özel olarak hazırlanan davetiyeleri, abonelerin adreslerine gönderildi. DÜNYA Fuar Yapım yetkilileri davetiyeleri kendilerine ulaşmış . olan abonelerin, SODEX'97 ile yakından ilgilendiğini ve fuar hakkında daha detaylı bilgi almak için kendileriyle bağlantı kurmaya, şimdiden başladıklarını söylediler. Fuar süresince Bostancı Deniz Otobüsleri İskelesi Önü, Kadıköy Haydarpaşa Camii yanı, DDY Oto Parkı, Selimiye Kapıağası durağı, Altunizade Capitol Önü, Mecidiyeköy Karakol Yanı Miltaş Oto Parkı, Taksim Atatürk Kültür Merkezi önü, Bakırköy Galeria karşısından fuar alanına otobüs seferleri düzenleniyor. g
sektörel haberler OdSeemineri: lndeüxrünlerSiyule Yalıtımında Çağdaş Çözümle ısı-Ses-Su-Yangın yalıtım alanında yeni ürün ve teknolojileri sektore kazandıran Ode Mühendislik seminerlere devam ediyor. Son olarak lndex ürünlerinin tanıtıldığı "Su yalıtımında lndex ürünleriyle çağdaş çözümler" konulu eğitim semineri 8 Haziran 1997 tarihinde The Plaza Cevahir Hotel' inde gerçekleşti. Seminerde Sn. Orhan Turan tarafından yapılan açılış konuşmasının ardından lndex İhracat Müdürü Mr. Corrado Luci konuşmacı olarak yer aldı. Mr. Luci; su yalıtımında malzeme seçimi, Polimer Bitümlü Membranlar ile su yalıtımı, Kristalize esaslı Osmoseal ile su yalıtımı, lndex ürün yelpazesininin tanıtımı konularını içeren eğitim semineri soru ve cevapların yer aldığı bölümle son buldu. g İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Yalıtım Yılı EtkinlikDlerviaEmdiyor "Mevcut Binalarda lsı Yalıtımı Semineri" 19-20 Şubat 1997 tarihlerinde İstanbul Büyükşehir Belediyesi Tören Salonu'nda yapıldı. Sempozyum İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Ge1 işti rme Daire Başkanı Prof.Dr. Mustafa Öztürk, İTÜ Makina Fakültesi'nden Prof.Dr. Alpin Kemal Dağsöz, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Genel Sekreter Yardımcısı Prof.Dr. Adem Baştürk ve İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan birer konuşma yaptılar. Sempozyumda yer alan bildiri sahipleri ve bildiri başlıkları şunlardı; Y.Doç.Dr. Cevdet Emin Ekinci "lsı Yalıtımı İle Ulusal Ekonomi ve Çevre Korunumu". M.Cem Altun (Y.Mimar) "Mevcut Konutların Dış Duvarlarının Opak Bileşenlerinin Enerji Etkin Yenilenmesinde Kullanılabilecek Uygulama Yöntemleri". Tevfik Ceritoğlu "Doğru Seçim". Mustafa Günşar "Binalarda ısı Yalıtımı Uygulamasında İzlenmesi Gereken Esaslar". Doç.Dr. Şükran Dilmaç "Binalarda lsı Yalıtımı Sağlaması için Gerekli İdari Alt Yapı". Y.Doç.Dr. Gül Kocaas16 lan "Binalarda lsı Yalıtımı Kullanımının ısıtma Süresi Açısından Değerlendirilmesi". Serpil Öztürk "lsı Yalıtımlı Yapı Elemanlarında Perlit ve Boots Kullanımı". Muzaffer Tamer (Dr Müh) "Pencerelerde lsı Tasarrufu". Yücel Akyürek (Y. Mimar) "lsıcam-S ile Camdaki ısı Kayıplarını Üçte Bir'e İndirmeli ve Yakıt Tasarruf Etmeliyiz". Yalçın Kayaarası "İstanbul'da Mevcut Binalarda ısı Yalıtımı ile ısıtmadan İleri Gelen Hava Kirliliğini Azaltarak ısı Enerjisinin Daha Verimli Kullanılmasında İzlenmesi Gereken Esaslar". Prof.Ümit Doğay Arınç "lsı Yalıtım Projelerinin Hazırlanmasında ve Denetlenmesinde İzlenmesi Gereken Esaslar''. Dr. Ertan Özkan, Dr. Aslıhan Tavil, Yük.Müh. Nil Şahal "Mevcut Konutlarda Yapı Dış Kabuğunun Enerji Etkin Yenilenerek Geliştirilmesi". M. Ramazan Uğurlubilek "lsı Yalıtımı ve İnsan". Prof.Dr. Mustafa Öztürk "lsı Yalıtımı ve Çevre Kirliliği. Durmuş Topçu "lsı Yalıtım Malzemelerinde Ne Gibi Özellikler Aranmalıdır". Korhan lşıkel "Yakıt Tasarrufu ve Emisyonların Azaltılmasında ısı Yalıtımı". Hüseyin Yusuf Özoğuz "lsı Yalıtımı" Prof.Dr. Alpin Kemal Dağsöz, Y. Müh. Kemal Bayraktar "İstanbul'da Yapılmış Binalarda Yalıtım Yolu ile Enerji Tasarrufu". Doç.Dr. Şükran Dilmaç, PÜD. "Binalarda lsı Yalıtımının Sağlanması İçin Gerekli Teknik Altyapı". Mak.Yük. Müh. Kemal Gani Bayraktar "lsı Yalıtımı Çalışmalarında Infrared Termografi Tekniği Kullanımı". Yük. Mimar Teyfik Alpdoğan "lsı Yalıtımı Yoluyla Yakıt Tasarrufu ve Hava Kirliliğinin Azaltılması". Orhan Turan "Tüketicilere lsı Yalıtımının Önemini İletmede, Özendirmede ve Teşvikte". Fatma Yıldırım "İngiltere'de ısı ve su yalıtım projelerinin yapımı, malzemelerin kodlandırılması, montajı, Belediyelerin yetki ve denetim işlemleri esasları, teşvikler ve eğitimler". İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Geliştirme ve Daire Başkanlığı sempozyum dışında diğer etkinlikler ile de İstanbul halkının dikkatini yalıtıma çekmeye çalışıyor. Son dönemde şehrin bilbordları yalıtım konulu reklamlar ile doluyor. İzocam ve Onduline Avrasya firmalarırın reklamları ilgi ile karşılanıyor. D
sektörel haberler Şişecam Dometchnica'da 18-21 Şubat tarihleri arasında gerçekleştirilen dünyanın önde gelen Beyaz Eşya Fuarı Domotechnica'ya katılan Şişecam büyük ilgi gördü. Yaklaşık 1.600 firmanın son teknolojik ürünlerini sergilediği fuarda işlenmiş temperli fırın ve buzdolabı camları ile yer alan Şişecam standı fuarın odak noktasını oluşturdu. General Electric, White Westinghouse, Miele, Bosh, AEG, Siemens gibi dünyanın dört bir yanından gelen beyaz eşya üreticilerinin yetkilileri ile gerçekleştirilen görüşmelerde verimli iş bağlantılarında bulunuldu. OdMe ühendislik'in YenHiizmeti "Yalıtım Dosyası"nın Dağıtımı Başladı g Ode Mühendislik yalıtım sektörüne bir yenilik daha kazandırdı. lsı-sessu-yangın yalıtım ürünlerinin teknik föylerinin yer aldığı dosya, yalıtım ile ilgili rehber niteliğini taşıyor. Yalıtım çözümleri içeren bu dosya ilgililer için tasnif edilmiş içeriği ile oldukça yararlı olacak. Sektöründe yeniliklere imza atan ve ülkemizde ilk kez "Yalıtım Danışma Merkezleri"ni öncelikle, İstanbul, Ankara, İzmir ve Antalya'da açan Ode Mühendislik tarafından hazırlanan "Yalıtım Dosyası"; sektördeki Dernek Üyelerine, Üniversitelere, TMMOB Mimarlar Odası'na, Makina ve İnşaat Mühendis Odalarına, Proje Bürolarına, İnşaat Firmalarına gönderilmeye başlandı. HenkelN'demnKeü, fPe,asSaon Henkel'in yeni ürünü Rubson, nem emici, havanın higrometrik dengesini sağlayarak, havadaki fazla nemi emiyor, küfü ve paslanmayı engelliyor. Ardiye, banyo, mutfak, tekne ve yazlık ev gibi nemin sorun yarattığı her ortamda kullanılabilen Rubson, hiç enerji tüketmeden kendi kendine çalışıyor. Nemi emdikçe jel/eşen kristaller, hiçbir zararlı koku ya da gaz açığa çıkarmıyor. g izoca1m997 Yılı Yalıtım Seminerleri Başladı İzocam 1997 yılı yalıtım seminerlerine 24-25 Şubat 1997 tarihlerinde Afyon ve Uşak illeri ile başladı. Seminerler; kamu, özel sektör, üniversite ve İzocam bayilerinden mimar, mühendis ve öğretim görevlilerinin oluşturduğu geniş bir gruba verildi. Dört bölümden oluşan seminerlerin ilk bölümünde; ısı yalıtımının önemi vurgulanarak, yapılarda yalıtım uygulamaları örneklerle anlatıldı. Daha sonra katılımcılara Foamboard ürün tanıtımı ve uygulama detayları hakkında bilgi verildi. lsı kayıplarının tespitinde termal kamera kullanımı, kızılötesi görüntüleme sistemi ve uygulamalarının açıklanmasından sonra, son bölümde ise, yangın güvenliği yönünden yapı malzemesi seçimi işlendi. g İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nin Düzenlediği MevcBuitnalarda ısı Yalıtım Semineri'ne izocam'da Katıldı İzocam, İstanbul Büyükşehir Belediyesi Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanlığı tarafından 19-20 Şubat 1997 tarihlerinde gerçekleştirilen "Mevcut Binalarda ısı Yalıtımı" seminerine katıldı. İstanbul Büyükşehir Belediyesi'nde gerçekleştirilen ve açılış konuşması Çevre Koruma ve Geliştirme Daire Başkanı Sayın Mustafa Öztürk tarafından yapılan seminerde; yapılarda yalıtım malzemelerinin seçimi, yalıtım projelerinin denetlenmesi, ısı yalıtımının önemi konuları işlendi. g 17
izlenimler cambridge koleji Cambridge Kolej inşaatı izlenimleri OrhanTURAN OdeMühendislik Ocak ayı boyunca kaldığım Cambridge'de Kolej İnşaatını gezme fırsatı_ buldum ve sizlere lngiltere'deki inşaat sektörünün durumunu, kullanılan yalıtım malzemelerini aktarmaya çalışacağım. Bu inşaat 5000 m2 kapalı alana sahip, yaklaşık 60 kişinin çalıştığı üç katlı bir binaydı. Şantiyeyi gezdiğimde çok farklı yalıtım malzemeleriyle karşılaştım. İncelemeye çalıştığım konuları aşağı18 daki başlıklarla belirtmeye çalışacağım. Tesisat yalıtımı • Boru montajları yapılmıştı ama yalıtımları henüz tamamlanmamıştı. ısıtma boruları prefabrik kaya yünü, soğutma boruları da elastomerik kauçuk köpüğündendi. • Tesisatta bakır boru kullanımının fazlalığı dikkatimi çekti. • Boru supportları (ısı ve ses köprüsünü engelleyen) fenolik foamdan kullanılmıştı. • Klima kanalları Ductmate flanşlar ile yapılmış ve sızdırmazlık sağlanmış. Eksozlar ise spiral kanaldı. • Boru ısı yalıtımının et kalınlığı dikkate alınmış ve borular arasında gerekli mesafeler koyulmuştu. Duvar ısı yalıtımı Dışarıdan ısı yalıtımı uygulaması
izlenimler cambridge koleji_________ _ yapılıyordu ve kullanılan malzeme fenolik foam ve kalınlığı 4 cm.'di. Detay ise ısı yalıtım malzemesini bitüm esaslı bir yapıştırıcıyla duvara yapıştırmışlar, (Fenolik foam ve 4 cm kalınlığında) daha sonra hava boşluğu bırakılmış ve onun üzerine dış kaplama malzemesi yaklaşık 1 O cm kalınlığında ve ıı. değeri de iyi olan bir malzemeydi. lsı yalıtım malzemesi olan fenolik foam alüminyum folyo kaplıydı ve bunun altında buhar kesici malzeme kullanmışlardı. lsı yalıtım malzemesi ayrıca plastik başlı dubellerle fixlenmişti. Çatı ısı yalıtımı Çatı ısı yalıtım uygulaması bizden biraz farklı bir uygulamaydı. Beton üzerine buhar kesici uygulama yapılmış sonra yüksek yoğunluklu kaya yünü koyup üzerine beton atmışlar ve ahşap çatı konstrüksiyonu mevcuttu ve havalandırmalıydı. Üst kısım soğuk ve ahşap, çatıda ısı yalıtımı yok. Tesisat katı ses yalıtımı Pompaların, ehiller, klima santralı vs. cihazların olduğu mahal komple 1O mm polietilen darbe ses kesici malzemeyle yüzer döşeme yapılmış ve pompa vs. gibi cihazlara da ayrıca ikinci defa polietilen darbe ses kesici malzemeyle yüzer döşeme yapılmış. Genel Bu bina kolej (okul) olarak yapılıyordu. Şantiye binaları ve düzenleri bizden daha ileride olmadığını gördüm. Türkiye'de de bu uygulamaların aynen yapıldığını onlara açıkladım ve ilgiyle _beni dinlediler. Kısaca özetlemek istersek burada gördüğüm olayların veya detayların Türkiye inşaat sektöründen pek de farklı olmadığını, Türkiye'de benzer uygulamaların ve ürünlerin kullanıldığını söyleyebilirim. Yalnız bizim uygulamadığımız veya atladığımız ufak tefek detaymış diye gördüğümüz olayları onların titizlikle atlamadığını ve uyguladıklarını gözlemledim (Tesisat katı yüzer döşemesi gibi). g 19
yalıtıyorum _____ _ Yavuz ÖNER (PÜO Başkanı) Yalıtım Sektöründe UmVuet rici Gelişmeler Yalıtım sektöründe, son birkaç yıl içerisinde umut verici gelişmeler oluyor. Beklenen eğilim, önce yalıtımla ilgili bilinçte, talepte gelişme sağlanması, buna bağlı olarak da ürün ve alternatiflerde çeşitlenmelerin ortaya çıkmasıdır. Ancak ülkemizde önce ürün ve teknolojik çeşitliliğin gelişimi, ardından potansiyel olarak anlamlı bir hacme sahip yalıtım ürünleri pazarının yalıtım bilincini güçlendirmeye çalıştığı, yalıtım bilincinin güçlenmesinde lokomotif görevi üstlendiğini söylemek mümkün. Yurtdışı pazarları y-akından izleme-gözlemleyebilme olanağına sahip olanlarımızın da müşterek tesbitleri; birçok ülkeden daha zengin ürün-marka zenginliğine sahip olduğumuzdur. Yapı sektörü açısından da oldukça dinamik olan ülkemizde, yalıtımın olması gereken "talep" boyutuna erişebilmesi için yine malzeme üretici ve ithalatçıları önemli mis20 yanları yükleniyor, bu yolda örgütlenmeler orta koyuyorlar. Önce İZODER ve ardından PÜD'ün kurulması sektöre! katkıların örgütlü ve dolayısıyla efektif uygulanmasında önemli kilometretaşları olmuştur. Yalıtım sektörünün (şu an için hala gerçek potansiyeli uygulamaya dönüştürülememiş) yapısı için umut verici çıkış noktaları olan bu yapılanmaların; yalıtım sektörüne ihtiyacı olan ivmeyi kazandıracaklarını düşündürüyor bizlere. Daha çok yakın bir geçmişte "ses yalıtımı" sadece çok spesifik bir ihtiyaç olarak değerlendirilirken, yeni yeni yapı teknolojilerinin gözardı edemeyeceği bir önem kazanıyor. Yangın yalıtımı konusunda "eksik veya yetersiz" diyebileceğimiz bir standardın bile olmadığı uygulamalarımızda, yine söz konusu dernekler ve firma bazında anlamlı girişimler sonucunda "gereksinim" olduğu ortaya konabilmiş ve ciddi birtakım çalışmalar başlatılmıştır. Öyle ki temel yalıtım branşlarının yanı sıra doğrudan ekipmana, belirli bir alana yönelik özel amaçlı yalıtım talepleri bile gündeme gelmekte. "Bir anlamda" ürün çeşitliliğine borçlu olduğumuz bu gelişmenin ivmesini arttırmak için, yalıtım gereksinmelerine "uygun" malzemelerin sağlıklı bilgilerle tanıtımı, "yanılgıya düşürülmeyen" tüketicinin memnuniyetinin sağlanması gibi birçok girişimin sürekliliği gerekmektedir. Bu aşamada da derneklerimiz ve tabii ki yayınlarımızın "katkı üretmeye" yönelik çabalarına gereksinimimiz olacaktır. Büyüyen yalıtım sektörünün "sağlıklı büyümesi" için güç birliği-iş birliği kaçınılmazdır. Üreticisi, satıcısı, uygulamacısı tek amaç için birlikte çalışan Yalıtım Sektörünün gelecek yıllarda daha iyi noktalara geleceği gün gibi aşikardır. g
literatürden • • çevırı Titreşim veDarbTesiSrlei s Yalıtımları -Elastik MesneııemeYazan: Dipl.-lng.H.Wunder Çeviren: Ecvet BİNYILDIZ (YüksekMimar, Yapı Fiziği Uzmanı,) Titreşim ve darbe tesirli seslere karşı alınması gereken önlemler günlük yaşamımızın geniş bir parçası olup, çevre korumanın temel ögelerinden birini oluşturmaktadır. Bunlarla ilgili önlemler, evlerde titreşimi azaltacak şekilde monte edilmiş banyo küvetleri, boru tesisatının darbe sesine karşı yalıtılması, sanayide ise titreşimli makinelerin ve gemi güvertelerindeki konstrüksiyonlarının ses yalıtımlı elastik döşemelere oturtulmasına kadar çok geniş bir şekilde ortaya çıkar. Titreşim yalıtımı ile darbe tesirli ses yalıtımı aynı amaca yönelik Foto 1. Çelik yaylar üzerine oturtulmuş birtransformatörünmesnetlenmesi. olmalarına rağmen sadece spektral amaç doğrultusunda birbirinden farklıdırlar. Titreşim yalıtımları, 50 Hz'den küçük olan alçak frekans bölgesinde makinenin meydana getirdiği mekanik titreşimin kendisini ve çevreye iletilmesini azaltacak önlemleri kapsar. Bir makineye titreşim yalıtımı şu hallerde gerekli olabilir: • Makinenin bulunduğu yerde meydana gelen sesleri önceden verilmiş sınır değerler altında tutmak, • Komşu yapı elemanlarının ve makinelerinin titreşime geçmelerini sınırlandırmak, böylece yapı hasarlarına, sağlık problemlerine ve üretimin kalitesinin bozulmasına izin vermemek, • Yine yapı kısımlarının zarar görmemesi için müsaade edilen değişken şartları aşmamak. Darbe tesirli ses yalıtımı ise (1), akustik önemi olan frekans bölgelerindeki (insan kulağının duyabileceği 16-16.000 Hz arası) seslerin insanlara tesirini azlatmakla meşgul olur. Bu yalıtım, yapı elemanının kendisinin içinde ve komşu elemanlar yardımıyla sesin iletilmesini önlemek ve en sonunda dinamik olarak uyarılan strüktürlerde ses ışınımı21
literatürden çeviri Titreşim vedarbetesirlises yalıtımı aktif F.,, pasif z.. m m . C C Makina Yalıtım elemanı F. .. = Kuvvet z... = Titreşim amplitütü Taşıyıcı konstrüksiyon Şekil 1. Elastik bir mesnetlemenin şeması. nı önceden belirlenmiş sınırlarda tutmak için gereklidir. Titreşim yalıtımı ile darbe tesirli ses yalıtımını pratik olarak kontrol altına almak için ilk adımda "titreşim uyarıcısı" makine, boru tesisatı gibi cihazların elastik elemanlarla veya yumuşak ara katmanlarla taşıyıcı konstrüksiyona tesbit edilmesi gereklidir. Elastik tesbit yoluyla "uyarı"nın çevreye yayılması azalır. Böylece elde edilen iyileşme son derece dikkat çekicidir. Eğer yalıtılacak makina masifsert bir yapıya sahipse, ağırlığı ve taşıma momenti bilniyor veya tahmin edilebiliyorsa ve yalıtım elemanları yay gibi ideal bir karaktere sahipse "iyileşme" miktarı nisbeten kolay olarak hasaplanabilir. Bu veriler üzerine yapılacak hesaplama metodu, özellikle tüm incelikler üzerinde düşünülmesini gerektirmiyorsa, bilhassa alçak frekanslar bölgesi için koFoto 2. Bir ölçü gözlem cihazının VİBREX Amortisörleri üzerine oturtulması. 22 layca yeterli sonuç verebilecek mahiyettedir. Daha yüksek frekans bölgeleri için yapılacak darbe tesirli ses yalıtımı çok daha komplikedir. Burada yalıtılacak makine veya taşıyıcı konstrüksiyon kısımlarının yüksek frekans bölgelerinde birçok özrezonans yapabileceği, dolayısı ile sadece sert cisim değil aynı zamanda elastik devamlılık da dikkate alınarak hesaplanmalıdır. Ayrıca ses yalıtıcı malzeme artık ideal bir yaylanma karakteri göstermez. Titreşim yalıtımlarında kullanılan hesap metodu bu nedenle yüksek frekans bölgeleri için geçerli olamaz ve yanıltıcı sonuçlara götürebilir. Hesaplama için mekanik impetans ağırlığı ve yaylanma dayanımı yerine yalıtım elemanının iletim impedansı kullanılmalıdır. Hesap yöntemi uzun ve komplike olduğundan bu iş prensip olarak uzmanlara bırakılmalıdır. Darbe tesirli ses ile titreşim yalıtımlarında dikkate alınacak kriterler geniş bir saha için aynı olduğundan titreşim yalıtımının tekniğine uygun olarak uygulanması halinde darbe tesirli ses yalıtımının da prensip olarak kabul edilebilen bir sonuç vermesini sağlar. Alçakfrekansbölgesindelastik mesnetleme: Şekil 1'de elastik bir mesnetlemenin uygun değerlerle yapılışı şematik olarak gösterilmiştir. Elastik mesnetleme, titreşimlerin çevreye iletilmesini önlemek amacıyla olduğu kadar ("aktif" titreşim yalıtımı veya emisyon korunumu) dışarıdan etki eden titreşimlerin azaltılması için de yararlıdır ("pasif' titreşim yalıtımı veya emisyon korunumu). Aktif yalıtımlarda bir F err kuvveti hasıl olur ve elastik mesnet eleman üzerinden geri kalan Fü kuvveti olarak temele intikal eder. Pasif
literatürden çeviri yalıtımlarda ise yol aplitütü şeklinde oluşan bir Z err kuvveti taşıyıcı konstrüksiyondan (2) gelir ve elastik mesnet üzerinden geri kalan Zü aplitütü olarak temele intikal eder. Her iki halde de titreşimli makina/strüktür ile koruyucu çevre/makina arasına yalıtım elemanı konur. İki uygulama da aynı amaca yönelik olup titreşimler/darbe tesirli ses etkilerini önceden belirlenen ve kabul edilebilen sınırlar içinde tutmaya yarar. Şimdi bir elastik mesnetlemedeki ilgili değerler ve bunların alınacak önlemlere etkisi araştırılacaktır. Özfrekan(sf 0 ) Şekil 1'de elastik bir mesnetleme ve yaylanabilen bir sistem şematik olarak gösterilmiştir. Makina ağırlığı (m), ideal bir yay gibi etki eden yalıtım elemanının yaylanma dayanımı (c), yalıtım katsayısı (r) ve sabit (3) alt eleman olarak (temel) dikkate alındığında titreşim yalıtımının ve darbe tesirli ses yalıtımının alçak frekanslar bölgesinde, yani titreşim yalıtım- .r::; <J "' E C: ~ 60 "' > ~ ;;; v.i 2 3 larının frekans bölgesinde yaklaşık olarak yeterlidir. Ağırlık titreticisi çevrimsel ve dönüşümse! titreşimleri hacim akslarının içine yönlendirerek altı serbestlik derecesine sahip olur. Buna paralel olarak altı sistem özfrekansı oluşur. Buna karşılık inşaat uygulamalarında genellikle sadece çevrimsel titreşimlerin yatay pozisyonlarını incelemek yeterli olur, zira yataydaki titreşimler aynı zamanda en fazla titreşim aplitütlerine sahiptir. Ağırlık titreticisinin bu öz frekansı genellikle şu formülle bulunur: [1] fo= - 1 -~S!m 2n m m= yüklenen ağırlık edin = dinamik yaylanma dayanı mı (dinamik sertlik) Dinamik sertlik ne kadar küçük olursa (yani yaylanma ne kadar yumuşak olursa) elastik mesnetin özfrekansı da o kadar küçük olur. 7 Şekil 2. Özfrekans ve dinamik yan değerlerin statik yaylanma fonksiyonu Dinamikyaylanma dayanımı (Cdin) Kullanılan yalıtım malzemesinin malzeme özelliklerine bağlı olarak dinamik sertlik için istenen değerler genellikle statik taleplerden daha fazladır. Dinamik taleplerde elemanlar "daha serttir". Bu bilimsel durum dinamik yan değer (kd) ile gösterilir ve dinamik sertliğin statik sertliğe oranı ile belirlenir. [2] Cdyn = kcı . C edin = statik sertlik kd = dinamik yan değer Pratikte çelik yayların (sertleşmesi) ihmal edilebilirken buna karşı1 ık lastik elamanlarda dikkate alınmalıdır.(4) Yalıtım malzemesinin dayanımları üreticisi tarafından belirtilmiştir. Dinamik sertlik edin ve buna bağlı olan özfrekans f0 , elastik tabaka titreşim yalıtımı ve darbe tesirli ses yalıtımı konularında fevkalade önemlidir. Statikyaylanma(~h) Yalıtım elemanı, üzerine konulan makinenin ağırlığı altında sıkışır. Elastik tabakanın f0 özfrekansı ile makine ağırlığının yükü arasında şu ilişki vardır: g . kcı [3] Llli = (27tfo)2 g= 9,81 m/s2 (arzın ivmesi) Buradan; [ 4 ]~"' 250-kd [mm] (f0 [Hz]) 2 Şekil 2'deki statik yaylanma Lıh, fo özfrekansının üzerine taşınmıştır ve dinamik yan değerin parametresi kd'dir. 23 - -- ---------
literatürden çeviri ö 3,5 >-0•0 ::J C: --0-0,1 o 3 -~ "' .:,,:; C: 2,5 o ı.ı.. § 2 C: (h, l'0 1- '.~ 1,5 o. E ~ ai (- -0-0,2 1 \ i1/ ~ -0•0,3 / ~ rD•0,5 ~ r---._ > 0,5 > ::J 1 --...:; S=::::--~- 1 ~ 1 o o 1 -y2 2 3 5 Frekans Oranı (ıı.) Şekil 3. Kuvvet/Amplitüt iletim fonksiyonu. Frekans durumuna ve yalıtım derecesine göre aktif/pasif titreşim yalıtımı. Statik yaylanma statik yüklenmeden elde edilebilir: [5] Afı = 9 81 • m[kg] [mm] ' c [N/mm] Sesazalmadereces(iD) Aşağıda gösterildiği gibi ses azalması, meydana gelen kuvvetlere ve amplitütlere bağlı olup, özellikle özfrekans bölgesinde fevkalade önemlidir. Pratikte olağan olduğu üzere titreşim hızının oransal azaltma kuviii' vetine oranı veya başka bir deyimle elastik mesnetin (Şekil 1) titreşim hızından bağımsız azalmakta katsayısına (r) oranı ile ses azalma derecesi (D) ve m, c parametreleri arasında şu ilişki mevcuttur. [6] D = r 2/m·kd-c r= Yalıtım malzemelerinin ses azaltma katsayısı. ~ oı--=----1-3ııı::--+----l------ı---_J ö ...J <l .:: ra :;.; :E ra E ra N <( "' Q) (f) 10 20 30 o 2 3 4 5 Frekans İlişkisi (ıı.) Şekil 4. Ses Azalma Miktarı L'ıla'nın Frekans İlişkisine ve Ses Azalma Derecesine Bağlı Olarak Gösterilişi. 24 Frekans ilişkisi (ıı,) Frekans ilişkisi (A) normlanmış bir frekans olup, uyarıcı frekansı f err 'in elastik mesnetin f0 özfrekansına oranına denir. Normlaşma nedeniyle taşınım fonksiyonları frekanslara göre kolayca bulunabilir. Kuvvet/amplitüt taşınım fonksiyonları ( a) Elastik mesnetin yalıtım etkisi iletilen kuvvetin azaltılmasıyla ilgilidir. Pasif yalıtımlarda temele intikal eden artık kuvvet Fo'nün uyarıcı kuvvet Ferr'e bölünmesiyle kuvvet taşınım fonksiyonu (a) bulunur. Ağırlık titreştiricisinin periyodik uyarımlarında a şöyle bulunur: D = Sistemin ses azalma derecesi A = Frekans oranı Pasif yalıtımlarda amplitüt taşınımları için a taşınım fonksiyonu şöyledir. [10) Taşınım fonksiyonu a Şekil 3'de frekans oranı A gösterilmiştir. Diyagram lardaki parametre ses azalma derecesi (D)'dir. A < ✓2 olan frekans bölgelerinde taşınım fonksiyonu > 1 olup titreşim iletimlerinin bu bölgelerde azalmayıp aksine titreşim sisteminin rezonans etkisiyle daha da bü-
literatürden çeviri yür. Büyümenin en fazla olan noktası özfrekans bölgesinde (A =1) oluşur ve ses azalması ne kadar çok olursa o kadar zayıf ortaya çıkar. 1ı, > ✓2 frekans bölgelerinde ise artan frekansla birlikte titreşim iletimi azalır. Ancak yalıtım etkisinin çok olması için emilmenin az olması gerekir. Belirtilen frekans bölgelerinde ses azalmasının etkileri tamamen terstir. Yüksek bir ses azalması öngörülmeyen uygulamalarda (D< O,1) azalmanın taşınım fonksiyonu a'ya etkisi, 1ı, > 3 olan uyarım frekansları bölgesinde ihmal edilebilir. Elastik mesnetlerin uygulanmasında prensip olarak frekans oranı yaklaşık 3-4 alınır. Şekil 3'de görülebileceği gibi daha yüksek frekans oranlarında bunun gerçekleşebilmesi, yalıtım etkisine çok az miktarda iyileşme elde edilebilmek için pahalı uygulamalar yapmak gerektirir ki, genellikle buna değmez. İlave yalıtıcı kullaılmadan yapılan pratik uygulamalarda elastik mesnetler için şu bağıntı vardır. 100 eo ~ :~ 60 :o ~ "' u.. E 40 - "' >- 20 O. Y2 1 2 3 4 a) mrnr 7 7 7 / b) m ıFffl Şekil 6. Amplitüt yükselme fonksiyonunun (~) tanımı. ız a. Geri tepmesiz (ideal) makina yerleşimi. b. Elastik mesnetleme. Sesazalma miktarı (L'ila) Elastik mesnetlerin yalıtım etkisi (özellikle akustikte) seviye şeklinde gösterilir: [12] &cx=20lgldB a Şekil 4'de ı'.\L a ses azalma miktarı frekans oranı üzerine taşınmış olup buradaki parametre ses azalma derecesi (D)'dir. D•0,5 5 6 7 8. Frekans İlişkisi (A) Şekil 5. Frekans Oranları ile D ses azalma derecesine bağlı olarak Yalıtım Faktörü 1. Yalıtım Faktörü(1) Yalıtım etkisini gösteren başka bir faktör de yalıtım faktörü (ı)'dir. Uyarıcının büyüklüğünün % olarak azaltılması demektir. [13)1=(1-a) • 100[%] Pozitif yalıtım etkisi görülen 1ı, > ✓2 frekans durumunun alınabilmesi sınırlıdır. Yalıtım faktörü Şekil 5'de gösterilmiştir. Diyagramlardaki parametreler yine D ses azalma derecesidir. Elastik mesnetlemelerde D < O,1 olan ve ihmal edilebilen düzeydeki ses azalmalarında yalıtım faktörü yaklaşık olarak direkt frekans ilişkisinden okunabilir: Amplitütün aşırı yükselme fonksiyonu (0) Aşırı şükselme fonksiyonu (0) denince makine altındaki elastik tabakanın geri etkisi anlaşılır. Geri etki titreşim amplitütlerini makinede öyle yükseltir ki, özellikle elastik sistemin özfrekansının frekans bölgesinde oluşur. 0 elastik mesnetli makinenin titreşim amplitütü (Z)'nin geri etkisiz ideal hali olan titreşim aplitütü (Z0 )'a bölünmesiyle bulunur (Şekil 6). 6 Fen· [ 1 ] Zo = . (2 f )2 ın 7t err ferr = Titreştirici frekansı Ferr = Titreşim kuvveti m = Yüklenen yük 25
RkJQdWJsaXNoZXIy MTcyMTY=